Z. T. G‘ulomov, R. X. Nabiullin, G. Z. Kamilova jismoniy tarbiya va sport menejmenti о ‘zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi tomonidan 5610500 «Sport faoliyati

b iologiya, iqtisod nazariyasi, iqtisodiy 
ta’lim 
tarixi, mikroiqtisodiyot, makroiqtisodiyot, tarmoq itisodiyoti, 
jumladan, sport iqtisodiyoti, bozor iqtisodiyoti, kibemetika, iqtiso- 
diy-matematik usullar, ekonometriya, ergonomika, operatsiyalar 
tahlili kabi fanlar tashkil etadi.
2. 
Jismoniy tarbiya va sport menejmentida boshqaruvning 
barcha ierarxik pog‘onalarida, ya’ni davlat, tarmoqlararo, tarmoq va 
korxona doiralarida boshqaruvning birlik (yaxlitlik) prinsipi doimiy 
ravishda qo‘llanib kelinadi. Ushbu prinsip yurtimizda ma’muriy 
boshqaruv subyektlari, har xil ijtimoiy hayot va xalq xo‘jaligi 
tarmoqlari, shu jumladan, jismoniy tarbiya va sport tashkilotlari 
doirasidagi tizimlar mavjudligiga asoslangan. Menejmentning birlik 
(yaxlitlik) prinsipi iqtisodni, jumladan, jismoniy tarbiya va sportni 
boshqarishdagi tarmoq va hududiy yaxlitlik prinsipi bilan 
chambarchas bog‘lanib ketgan.
Menejment, jumladan, jismoniy tarbiya va sport menejmenti 
jarayonlari har doim murakkab sharoitlarda amalga oshiriladi, u
103

---

ichki va tashqi omillar, bozor iqtisodiyoti talablarining o‘zgarishi, 
hatto tabiat hodisalari, siyosiy voqealar, urushlar, ilmiy-texnik 
taraqqiyot yutuqlari va boshqalar ta’sirida amalga oshiriladi. Hozirgi 
kunda menejmentga ta’sir qiluvchi omillarni ko‘pligi boshqaruv 
masalalarida ulaming birligini (yaxlitligini) ta’minlashni o ‘ta 
murakkablashtirib yuboradi, shuning uchun ushbu muammoning 
yechimini kibemetik usullar, elektron hisoblash mashinalari va 
axborot texnologiyalari yordamida har xil modellami joriy etish 
orqali qidirish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Yurtimizda jismoniy tarbiya va sportning barcha turlarini jadal 
sur’atlar bilan rivojlanib borayotganiga nazar tashlaydigan bo‘lsak, 
ulaming boshqaruvida menejment nuqtai nazaridan barcha umumiy 
qonunlar, prinsiplar, funksiyalar, usullar va tizimlar asosida hamda 
ularning yaxlitligi ta’minlangan holda ish yuritilayotganini ko‘rish 
mumkin.
0 ‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya institutida axborot 
texnologiyalari, elektron hisoblash mashinalarini dars jarayoniga va 
jismoniy tarbiya va sport mashg‘ulotlariga keng ko‘lamda joriy 
etilayotgani fikrimizning dalili bo‘lishi bilan bir qatorda kelajakda 
ushbu yo‘nalishni yanada ham rivojlanishiga umid bog‘laydi.
3. 
Jismoniy tarbiya va sportda markazlashgan boshqaruv bilan 
demokrativ 
boshqaruvning yaxlitlik prinsipi. 
Markazlashgan 
boshqaruv bilan demokrativ boshqaruvning yutuq-kamchiliklari 
menejmentda yorqin namoyon bo‘lib turadi. Shuning uchun ulardan 
rahbarlar o‘z davrida, o‘z foydalarini ko‘zlagan holda juda unumli 
foydalanib kelganlar. Masalan, sobiq ittifoq rahbarlari uchun 
markazlashgan boshqaruv qo‘l kelgan bo‘lsa, 0 ‘zbekistonda 
mustaqillik, bozor iqtisodiyoti sharoitida, aksincha, demokrativ 
boshqaruvning o‘m i kengayib borayotganini ko‘ryapmiz. Lekin, 
hayot shuni ko‘rsatdiki, bozor iqtisodiyoti talablariga sof ravishda, 
alohida na markazlashgan boshqaruv, na demokrativ boshqaruvi 
to ‘liq javob bera oladi. Jismoniy tarbiya va sportda markazlashgan 
boshqaruv bilan demokrativ boshqaruvning yaxlitlik prinsipi, 
masalan, komanda, guruhlaming mashg‘uloti yoki musobaqalar 
vaqtida treneming topshiriqlarini (markazlashgan boshqaruv) sardor 
orqali o ‘yinchilar tomonidan, sharoitga qarab ijodiy ravishda ijro 
etilishida (demokrativ boshqaruv) namoyon bo‘ladi.
104

---

0 ‘zbekistonda mustaqillik, bozor iqtisodiyoti sharoitida butun 
iqtisodiyotimizda, ayniqsa, jismoniy tarbiya va sportda markaz- 
lashgan boshqaruv bilan demokrativ boshqaruvning yaxlitlik prin- 
sipiini rivojlanishiga Prezidentimiz tomonidan keng y o i ochib 
berilgan. 
Haqiqatdan ham Prezidentimiz I.A. Karimovning 
O ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va 
Senatining qo‘shma majlisidagi (Xalq so‘zi, 2010-yil 28-yanvar) 
«Mamlakatimizni modernizatsiya qilish va kuchli fuqarolik jamiyati 
barpo etish - ustuvor maqsadimizdir» ma’ruzasida va 2009-yilning 
asosiy yakunlari va 2010-yilda 0 ‘zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirishning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan 
Vazirlar 
Mahkamasining 
majlisidagi 
«Asosiy 
vazifamiz -
Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada yuksal- 
tirishdir» ma’ruzasida (Xalq so'zi, 2010-yil 30-yanvar) ushbu 
masalani hal etishning yo‘llari aniq ko‘rsatilgan.
4. 
Jismoniy tarbiya va sport menejmentining muhim 
elementlaridan biri