Z. T. G‘ulomov, R. X. Nabiullin, G. Z. Kamilova jismoniy tarbiya va sport menejmenti о ‘zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi tomonidan 5610500 «Sport faoliyati

1-rasm. A.Maslouning inson ehtiyojlari ierarxiyasi (pog‘onalari)
modeli
20

---

Inson hayotida o ‘z ehtiyojarini qondirish uchun u biron-bir 
foydali mehnat faoliyati bilan shug‘ullanishi zarur, aks holda u 
boqimandachilik ahvoliga tushib qolib, doimo shu kayfiyatda 
b o ia d i va boshqalar hisobiga o ‘z ehtiyojlarini qondirishga harakat 
qiladi, natijada jamoa, jamiyat a ’zolari orasida nosogiom muhit 
yuzaga keladi. Jismoniy tarbiya va sport sohalarida ham foydali 
mehnatni inkor qilib yoki o ‘z ustida yetarli darajada ishlamasdan, 
boqimandachilik kayfiyatida bo‘lib, boshqalar hisobiga yutuqlarga 
erishishni maqsad qilib qo‘ygan shaxslar uchraganda qanday 
ko‘ngilsiz oqibatlar yuzaga kelishi barchaga ayondir.
A.Maslou ehtiyojlar modelining jismoniy tarbiya va sport 
mashg‘ulotlarida qanchalik ahamiyatli ekanini tasavvur qilish qiyin 
emas. Darhaqiqat jism oniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchilar 
birinchi navbatda o ‘zlarining oziqlanish ehtiyojlarini m e’yor 
darajasida qondirgan boiishlari shart.
Ikkinchi 
bosqichda 
ulaming 
himoyalanish 
ehtiyojlarini 
qondirilishi deganda o ‘zlariga, jismoniy tarbiya va sport turiga mos 
libos (forma)lar, tegishii inshoot va inventarlar, boshqa shart- 
sharoitlarni yaratib, ularga b o ig an ehtiyojni to iiq qondirilganligini 
tushunamiz.
Uchinchi bosqichdagi muloqot ehtiyojini qondirilishi deganda 
ulaming sheriklar, guruh (komanda) a’zolari, trener (rahbar), 
jism oniy tarbiya va sport turlari bo'yicha axborot (informatsiya) 
bilan ta’minlanganlik va ulardan samarali foydalanishni tushinamiz.
To'rtinchi bosqichdagi hurmat ehtiyojini qondirish uchun har 
bir jism oniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchi o ‘zining ustida 
jiddiy ishlashi, trener ko‘rsatmalarini aniq va to iiq , kerak b o is a
o rtig i bilan bajarish lozim b o ia d i, xullas o ‘z m ashg‘ulotlariga 
ijodiy yondoshgan holda ko‘p mehnat qilishga to ‘g ‘ri keladi.
Beshinchi bosqich, ya’ni o ‘z imkoniyatlarini namoyish etish 
ehtiyoji jism oniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchilar uchun 
alohida ahamiyat kasb etadi. Oddiy fuqarolik hayotida o ‘zlarining 
faqatgina birinchi va ikkinchi bosqichdagi ehtiyojlarini qondirish 
bilan chegaralangan holda, uchinchi, to ‘rtinchi va beshinchi 
bosqichdagi ehtiyojlarini asosli ravishda to iiq qondirishni kam 
o ‘ylaydigan insonlami talaygina uchratish mumkin. Lekin, jismoniy 
tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchilaming barchasi o‘z sohalari
21

---

bo‘yicha beshinchi pog‘onadagi o ‘z imkoniyatlarini namoyish etish 
ehtiyojlarini qondirib, musobaqalarda «Hurmat shohsupasi»dan 
o ‘rin olishga intiladilar desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Ushbu holat 
jism oniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchilarning hayotda o ‘z 
ehtyojlarini to ‘liq qondirib borishlari qanchalik zarur ekanligini 
yana bir bor namoyish etadi.