Z. T. G‘ulomov, R. X. Nabiullin, G. Z. Kamilova jismoniy tarbiya va sport menejmenti о ‘zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi tomonidan 5610500 «Sport faoliyati

2.2. Jahon moliyaviy inqirozining 0 ‘zbekistonga kuchli ta’sir
ko‘rsata olmasligi va sportning rivoji
Reja:
Jahon moliyaviy inqirozining 0 ‘zbekistonga ta’sirining jiddiy 
bo‘lmaganligi.
Ma’muriy-buyruqbozlik tizimidan bozor iqtisodiyotiga o ‘tish- 
ning bosqichma-bosqich amalga oshirish yo‘lini tanlanganligi.
Davlat bosh islohotchi sifatida mas’uliyatni o‘z zimmasiga 
olishi zarurligini aniq belgilab olinganligi.
0 ‘zbekistonda moliyaviy-iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimi, 
tarmoqlarining barqaror hamda uzluksiz ishlashi.
Yetarli darajada mustahkam zahiralar yaratilganligi va zarur 
resurslar bazasining mavjudligi.
Oqilona tashqi qarz siyosati olib borilganligi.
Aholining ish haqi va daromadlarini izchil va oldindan oshirib 
borish.
Iste’mol bozorida narxlar indeksining asossiz tarzda o ‘sishining 
oldini olishga doir chora-tadbirlar.
Davlatning moliyaviy-iqtisodiy va bank tizimlarining nechog‘- 
liq barqaror va ishonchli ekani.
Jahon m oliyaviy inqirozining mamlakatimiz iqtisodiyotiga
ta’siri.
Prezidentimizning quyidagi «... jahon moliyaviy inqirozi 
mamlakatimizga ta’sir ko‘rsatmaydi . . .» so‘zlarining mazmuni.
Iqtisodiyotimizda, jumladan, sportda moliyaviy inqirozning 
salbiy oqibatlari ta’sirini pasaytiradigan omillar.
Mamlakatimiz iqtisodiyotining jahon iqtisodiyotiga yuqori 
daraj ada integratsiyalashmaganligi.
Mamlakatimizda katta hajmdagi xorijiy kapitalni ushlab 
turuvchi kompaniya va moliyaviy institutlaming yo‘qligi.
Sportda ustav fondlarining korxonalarning real xususiy aktivlari 
bilan ta’minlanganligi.
Hozirgi inqirozning biz uchun ijobiy ta’sirlarga ham ega 
boiishi mumkin.
Jahon moliyaviy inqirozi sharoitida jismoniy tarbiya va sportni 
rivojlantirish omillari.
73

---

Jismoniy tarbiya va sport rivojining jahon moliyaviy inqirozini 
bartaraf etishdagi ahamiyati.
Tayanch iboralar:
Jahon moliyaviy inqirozi, jismoniy tarbiya va sport rivoji, 
sportni ommalashtirish, «Barkamol avlod», «Sog‘lom avlod uchun» 
davlat dasturi, «Alpomish» va «Barchinoy» kabi va boshqa maxsus 
dasturlar, «Insoniy munosabatlar» maktabi. «Miqdoriy tizimlar yoki 
zamonaviy menejment» maktabi. Texnokratik nazariya. Vaziyat 
yondashuvi. Jarayonli yondashuv. Sonli yondashuv.
Jahon moliyaviy inqirozining 0 ‘zbekistonga ta’sirining jiddiy 
boimaganligini qo‘yidagi omillar bilan izohlash mumkin:
- 
ma’muriy-buyruqbozlik tizimidan 
bozor iqtisodiyotiga 
o ‘tishning bosqichma-bosqich amalga oshirish y o iin i tanlanganligi;
- davlat bosh islohotchi sifatida mas’uliyatni o‘z zimmasiga 
olishi zarurligini aniq belgilab olinganligi;
- O‘zbekistonda moliyaviy-iqtisodiy, byudjet, bank-kredit 
tizimi, shuningdek, iqtisodiyotning real sektori korxonalari va 
tarmoqlarining barqaror hamda uzluksiz ishlashini ta’minlash uchun 
yetarli darajada mustahkam zahiralar yaratilganligi va zarur 
resurslar bazasining mavjudligi;
- oqilona tashqi qarz siyosati olib borilganligi;
- aholining ish haqi va daromadlarini izchil va oldindan oshirib 
borish hamda iste’mol bozorida narxlar indeksining asossiz tarzda 
o ‘sishining oldini olishga doir chora-tadbirlaming izchillik bilan 
amalga oshirilganligi;
- davlatning moliyaviy-iqtisodiy va bank tizimlarining nechog6- 
liq barqaror va ishonchli ekani, ulaming himoya mexanizmlari 
qanchalik kuchliligi bilan izohlanadi.
Jahon moliyaviy inqirozining mamlakatimiz iqtisodiyotiga 
ta’siri qanday?
Bunda Prezidentimizning quyidagi so‘zlarini esga olish 
muhimdir: «...tobora chuqurlashib borayotgan jahon moliyaviy 
inqirozi mamlakatimizga ta’sir ko‘rsatmaydi, bizni chetlab o‘tadi, 
degan xulosa chiqarmaslik kerak. Masalani bunday tushunish o‘ta 
soddalik, aytish mumkinki, kechirib bo‘lmas xato b o iu r edi.
74

---

Barchamiz bir haqiqatni anglab etishimiz lczim: 0 ‘zbekiston bugun 
xalqaro hamjamiyatning va global moliyaviy-iqtisodiy bozoming 
ajralmas tarkibiy qismi hisoblanadi».
Iqtisodiyotimizda moliyaviy inqirozning salbiy oqibatlari 
ta’sirini pasaytiradigan omillar:
- mamlakatimiz iqtisodiyotining jahon iqtisodiyotiga yuqori 
darajada integratsiyalashmaganligi;
- mamlakatimizda katta hajmdagi xorijiy kapitalni ushlab 
turuvchi kompaniya va moliyaviy institutlaming yo‘qligi;
- ustav fondlarining korxonalaming real xususiy aktivlari bilan 
ta ’minlanganligi.
Hozirgi inqiroz biz uchun ijobiy ta’sirlarga ham ega bo‘lishi 
mumkin: Xususan AQSh va Yevropadagi investorlar o‘z aktivlarini 
bo‘shatib, kapital kiritishning rivojlanayotgan mamlakatlar bozor- 
larida muqobil yo‘llarini qidiradi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 0 ‘zbe- 
kiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining 
2010-yil 27-yanvarda bo‘lib o‘tgan qo‘shma majlisidagi «Mamla­
katimizni modemizatsiya qilish va kuchli fuqarolik jamiyati barpo 
etish - ustuvor maqsadimizdir» hamda 2009-yilning asosiy yakun­
lari va 2010-yilda 0 ‘zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivoj lantirishning 
eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahka- 
masining 2010-yil 29-yanvarda bo‘lib o ‘tgan majlisidagi «Asosiy 
vazifamiz - Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada 
yuksaltirishdir» nomli ma’ruzalari bo‘ldi. Prezidentimizning ushbu 
ma’ruzalarida belgilab berilgan 0 ‘zbekiston iqtisodiy rivojla- 
nishning yuqori va barqaror sur’atlarini, samaradorligini hamda 
makroiqtisodiy muvozanatni ta’minlash, bank-moliya tizimining 
barqarorligini oshirish, strategik ahamiyatga molik loyihalami 
amalga oshirish uchun faol investitsiya siyosatini olib borish, xalqi- 
mizning hayot darajasi va farovonligini yanada oshirish borasidagi 
vazifalami to‘liq va samarali amalga oshirish eng avvalo, jamiya- 
timiz a’zolari tomonidan ulaming mazmun-mohiyatini teran va 
chuqur anglab yetilishini taqozo etadi.
0 ‘zbekiston iqtisodiyotiga ta’siri, mazkur inqiroz oqibatlarini 
oldini olish. Ushbu vazifani amalga oshirish doirasida mamla-
75

---