Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

 
 
4.26-rasm. Ikki kanalli MSIEABTning asosiy shakllari.
 
Ikkinchi variant bo'yicha tayyorlangan MSIEABT (4.26-rasm, b) A3JIK-
21412, 3A3-1102, 2108 va 2109 modelli BA3 kabi yengil avtomobillarda 
qo'llaniladi. Bu avtomobillarda Y elektromagnitli klapan bevosita karburatorn-
ing o'ziga o'rnatilgan va u normal holatda yopiq bo'ladi, ya'ni klapan 
cho'lg'amidan tok o'tganda uning berkituvchi elementi dvigatelga berilayotgan 
yonilg'iga to'sqinlik qilmaydi. Drossel zaslonkasining holat datchigi sifatida 
karburatorning datchik-vinti , ishlatiladi, uning S kontaktlari drossel zaslonkasi 
yopiq bo'lganda tutashgan holatda bo'ladi. Majburiy salt ishlash rejimida W 
chiqish tranzistori yopiq, Y elektromagnitli klapan uzib qo'yilgan va uning ber-

---

kituvchi elementi (metall igna ko'rinishidagi) dvigatel silindrlariga yonilg'i 
tushishiga to'sqinlik qilib salt ishlash tizimidagi kanalni to'sib qo'yadi. 
U klapan cho'lg'ami orqali tok o'tganda (mustaqil salt ishlash va yuklanish 
rejimlari) uning yakori prujinaning qarshiligini yengadi va dvigatelga salt ish-
lash tizimidan yonilg'i o'tishi uchun kanal ochadi. Ikkinchi variant bo'yicha 
tayyorlangan MSIEABT bilan ishlagan dvigatelda ham avtotebranishlar rejimi 
hosil bo'lishi mumkin, qachonki, datchik - vintning chiqishi yoki u bilan 
bog'langan sim avtomobil "massasiga" tutashib qolsa, vaholanki, ishlatish ja-
rayonida bunday nosozliklarning paydo bo'lish ehtimolligi juda kam. 
Majburiy salt ishlash rejimida yonilg'i yuborishni qaytadan boshlash pay-
tida boshqarish blokini aniq ishga tushishini ta'minlash uchun ikki kanalli 
MSIEABT ning har ikki varianti ham dvigatel tirsakli valining aylanishlar 
chastotasiga qarab ikkita ishga tushish bo'sag'asiga ega: ulash va uzish. Agar 
ushbu ishga tushish bo'sag'alari orasidagi farq kichik bo'lsa u holda MSIEABT 
ning ma'qul bo'lmagan ko'p martalab ishga tushishi kuzatiladi. Bu shunga 
bog'langanki, o't oldirish tizimining impulslari (dvigatel tirsakli valining aylan-
ishlar chastotasi to'g'risida ma'lumot tashuvchi) bir tekis shakllanmaydi va 
boshqarish bloki ishga tushish zonasida aylanishlar chastotasini ba'zan pa-
saygan deb, ba'zan esa ortib ketgan deb "baholaydi". 
Boshqarish blokining chiqish zanjiridagi VD diod (118-rasm) W tran-
zistorni, Y elektromagnitli klapanlarni uzib qo'yilganda hosil bo"ladigan im-
pulsli ortiqcha kuchlanishlardan himoya qilish uchun xizmat etadi.