Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

 
 
 
4.17-rasm. Benzin nasosi: a - tuzilishi; b va v - nasosni so’rilish va 
haydash vaqtidagi ishchi chizmasi. 
1 - tarelkalar; 2 va 8 - chiqarish va kiritish klapanlari; 3 - qopqoq; 4 - 
to’rli filtr; 5 - kallak; 6 - diafragma; 7 - korpus; 9 - prujina; 10 - shtok; 11 - 
salnik; 12 - qo’lda haydash richagi; 13 - o’q; 14 - qaytargich prujina; 15 - ikki 
yelkali richag. 
 
Haydash bo‘shlig‘ida klapan (2) va surish bo‘shlig‘ida kiritish klapani (8) 
joylashgan. Ularning ustida to‘rli filtr o‘rnatilgan. Kallak vintlar yordamida 
korpusga, qopqoq esa kallakka mahkamlangan. Benzin nasosi maxsus shtanga 
yordamida taqsimlash vali ekssentrugadan harakat oladi. Ekssentrik ayla-
nayotganda shtangani yuqoriga ko‘taradi va ikki yelkali richagning tashqi 
uchini suradi (109-rasm, b). Bunda richagning qarama-qarshi uchi diafragma 

---

shtoki (10) ni tarelka bilan birgalikda pastga suradi va diafragma (6) egiladi. 
Natijada uning ustida siyraklanish hosil bo‘ladi. Siyraklanish ta‘sirida yonilg‘i 
bakdan naycha orqali nasosga keladi, to‘r orqali kiritish klapanlariga (8) o‘tadi 
va diafragma ustidagi bo‘shliqni to‘ldiradi. Nasosning haydash prujinasi siqi-
ladi, chiqarish klapani esa yopiladi. Ekssentrikning bo‘rtiq joyi yelkali 
richagning tashqi uchidan o‘tsa diafragma haydash prujinasi (9) (5.17-rasm, v) 
ta‘sirida yuqoriga suriladi, benzinni chiqarish klapani (2) orqali chiqarish kana-
liga va undan naycha orqali karbyuratorga uzatadi. Benzin nasosining yonilg‘i 
uzatishi karbyuratorning eng ko‘p yonilg‘i sarfiga mo‘ljallangan. Dvigatel ish-
lamayotganda karbyuratorning kalkovuchli kamerasini yonilg‘i bilan to‘ldirish 
uchun (nasos korpusining yonida joylashgan) qo‘lda haydash richagi (12) dan 
foydalaniladi. Richag (12) kesilgan qismli valcha va qaytaruvchi prujina (14) 
dan iborat. Siqilgan holatda valcha kesimi ikki yelkali richag (15) ichki uchin-
ing ustida turadi va unga ta‘sir etmaydi. Qo‘lda haydash richagi (12) ni surgan-
da valcha qirrasining kesilgan 3 bo‘lagi ikki yelkali richag (15) ni siqadi va di-
afragmani pastga egadi.