Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

Magmatik tog’ jinslari. 
Magmaning  yer  yuzasiga otilib chiqib,  yoki yer 
ichkarisida  kristallanishidan  hosil  bo’ladi.  Magmatik  tog’  jinslari  hosil  bo’lish 
sharoitiga qarab 2 turga: intruziv (chuqurlikda), effuziv (otqinda)turlarga ajratiladi. 
Intruziv tog’jinslari magmani ma’lum bir chuqurlikda sekin – asta qotishidan hosil 
bo’ladi.  Bu  holda  magma  qattiq  holatda  to’liq  kristallanadi.  Bu  yo’l  bilan 
kristallangan  tog’  jinslari  donador  tuzilishga  ega  bo’ladi.  Bularga  misol  qilib 
siyenitlar, granitlar, diorit va gabbroni olishimiz mumkin. Magma qotish davomida 
har  xil  ko’rinishdagi  shakllarni  hosil  qiladi.  Tabiatda  magmatik  tog’  jinslarining 
quyidagi  yotish  shakllarini(16-rasm)  uchratish  mumkin:  batolitlar,  shtoklar, 
lakkolitlar. 

---

55 
 
 
 
Batolit
 – o’zshakli jihatidan juda katta hajmga ega bo’lgan magmatik tog’ 
jinsi tushuniladi. Batolit qalinligi chuqurlik bo’yicha cheksizdir.