Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

Sulfitlar 
–  bu  tur  minerallariga  misol  qilib  pirit,  xalkopirit  va  galenitni 
olish  mumkin.  Pirit  –  metamorfik  tog’  jinslarida  hayvonot  va  o’simliklarning 
chirishi  natijasida,  cho’kindi  tog’  jinslarida  esa  gidrotermal  jarayonida  paydo 
bo’ladi. Piritning rangi oq, jezsariq, ko’pincha sarg’ish qo’ng’ir, chizig’ining rangi 
qo’ng’ir  yoki  qo’ng’ir  qora.  Pirit  metallsimon  yaltiroqlikka  ega,  qattiqligi  6  –  6,5 
gacha, notekis ba’zan chig’anoqsimon yuza hosil qilib sinadi. Solishtirma og’irligi 
4,9  –  5,2  gr/sm
3
.  Ulanish  tekisligi  mukammal  emas,  o’zidan  elektr  nurini  yaxshi 
o’tkazmaydi.  Pirit  ko’pgina  magmatik  tog’  jinslari  orasida  mayda-  mayda 
donachalar  holida  uchraydi.  Shuningdek  cho’kindi  tog’  jinslari  orasida  ham 
bo’ladi.  Piritni  ko’pincha  ko’mir  marganets  temir  ruda  konlarida  ham  uchratish 
mumkin.  Pirit  rudalari  sulfat  kislota  olishda  xomashyo  sifatida  va  pirit  rudalari 
tarkibida mis, ruh elementlarini ajratib olishda ishlatiladi. 

---

52