Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar



Download 7,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/252
Sana06.01.2022
Hajmi7,26 Mb.
#322513
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   252
Bog'liq
fayl 1625 20210826

Effuziv  tog’  jinslari: 
bu  turga  kiruvchi  tabiatda  eng  ko’p  tarqalgan  tog’ 
jinslaridan diabaz, bazalt, porfir, porfirit hamda traxitdir. 
 
 
16-rasm. Effuziv tog’ jinslarining hosil bo’lishi 
 
 
Diabaz
-mayda  kristallangan  tog’  jinsi  bo’lib,  tarkibida  plagioklaz,  avgit 
gohida  olivin  shox  aldamchisi  kabi  minerallar  uchraydi.  Diabaz  to’q  kulrang 
rangda  bo’lib,  gohida  yashil  tus  ham  oladi.  Ular  sovuqqa  chidamli  yaxshi 
maydalanadi  ishlov  berish  oson.  Ularning  strukturasi  mayda  donadan,  yirik 
donagacha bo’lishi mumkin. U tosh material sifatida ishlatiladi. 
 
Bazalt
  mustahkam  kristallangan  tog’jinsi  bo’lib,  tarkibida  plagioklaz, 
avgit  va  olivindan  iborat.  Bu  tog’  jinsining  rangi  to’q  kulrangdan  qoragacha 
bo’lishi  mumkin.  Bazaltning  tarkibida  vulqon  shishasi  kam  bo’lsa,  bunday 
59agmat
  sovuqqa  chidamli  va  g’ovaksimon  bo’ladi.  Bazaltdan  ham  donalab 
tayyorlanadigan  tosh  hamda  shag’al  tayyorlashda  ishlatiladi.  Bu  tog’  jinsi  nurash 
jarayoniga va kislotaga chidamli material hisoblanadi.  
 
Porfir 
–  porfirit  hamda  traxit,  granit,  diorit  va  siyenitning  effuziv 
o’xshash  turlari  bo’lib,  tarkibi  yuqorida  aytib  o’tilgan  effuziv  tog’jinslarining 
tarkibi bilan bir xil yoki shunga o’xshash yaqin bo’ladi.  


60 
 
 
 
Obsidian 
–  qattiq  to’q  rangdagi  shishasimon  tog’  jinsi  bo’lib,  qora 
rangdagi oyna olishda hamda gidravlik qo’shimchalar sifatida ishlatiladi.  
 
Pemza
  –  ichki  tuzilishi  g’ovakli  jism  bo’lib,  rangi  oq,  kulrang,  sariq  va 
boshqa  ranglarda  bo’lishi  mumkin.  Pemza  pemzali  beton  ishlab  chiqarishda, 
issiqlik  saqlovchi  material,  yengil  betonlar  uchun  qo’shimcha  hamda  sement, 
quruq moylovchi material olishda ishlatiladi. 
 
Liparit 
–  oq,  sarg’ish,  och  kulrang  tog’  jinsi  bo’lib,  tarkibi  jihatdan 
granitga o’xshash. Ichki tuzilishi porfirli bo’lib, tarkibida dala shpati, kvars hamda 
biotitning yirik donalari uchraydi.  
 
Magmatik tog’ jinslarini dala sharoitida aniqlaganda asosan ularning ichki 
tuzilishiga,  teksturasiga,  minerologik  tarkibiga  hamda  rangiga  qarab  aniqlanadi. 
Magmatik  tog  ‘  jinslari  har  qanday  inshootning  mustahkam  zamini  bo’lib  xizmat 
qilishi  mumkin,  faqatgina  bu  tog’  jinslari  yer  yuzasida  tarqalgan  bo’lsa,  nurash 
jarayoniga  uchrab  yoriqlar  hosil  bo’lishi  mumkin.  Bu  esa  magmatik  tog’ 
jinslarining mustahkamlik darajasini kamaytiradi. 
 
 
    
 
17-rasm. Magmatik tog’ jinslarining hosil bo’lish jarayoni 

Download 7,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish