Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

O’rmon  tuproq  mintaqasi.
Tundra  mintaqasidan  janubga  tomon  tabiiy 
sharoit  tez  o’zgaradi.  Qishi  biroz  qisqa,  yozi  esa  issiq  bo’ladi.  Yon  g'inlarning 

---

279 
 
 
o’rtacha miqdori 600 m ni tashkil etadi. Bu mintaqaning yer yuzasida yotgan tub 
tog' jinsi muzlik morenadir. Asosiy o’simlik-o’rmonlardir. Shimoldan janubga olib 
boradi, havo quruqlashadi. O’rmonda hosil bo’lgan chirindi tundrada hosil bo’lgan 
chirindidan ancha farq qiladi. Bu tuproq sath va sathchalik mexanik xossalari bilan 
farqlanadilar.  Bu  tuproqning  qirqimini  tekshirishda,  uning  faqat  yuqori  qismida 
chirindi borligini ko’rish mumkin. Undan pastda qo’lga  o’xshash  oqishroq qatlam 
yotadi,  u  kulrang  tuproq  qatlami  deb  ataladi.  Uning  tag  qismida  yuqori 
qatlamlardan yuvilib tushgan tuzlar to’planadigan tuproq qatlami yotadi. Bu tuproq 
kulrang  va  chim  tuproqlar  deb  ham  yuritiladi.  Kulrang  tuproq  hosil  bo’lish 
jarayoni, namlik ko’p bo’lganida, tub tog' jinsiga daraxtsimon o’simliklarning ta'sir 
etishi  natijasida  hosil  bo’ladi.  Bu  yerlarda  botqoq  va  botqoqlangan  tuproqlar  ham 
keng  tarqalgan.  Botqoq  va  yarim  botqoq  tuproqlar  mintaqada  juda  katta 
maydonlarni  ishg'ol  qiladi,  ular  torf  botqoq  yotqiziqlari  deb  ataladi.  Bu 
yotqiziqlarni janubiy tomonlarda ham uchratish mumkin. 
Botqoq  va  yarim  botqoq  tuproqlar  tarqalgan  joylar  yo’l  qurilishi  uchun 
maqbul emas.