Z. N. Mamarajabova ona tili o’qitish maxsus metodikasi

Jihoz: alifbo, daftarlar, ruchka, kassalar.
Darsning borishi.

1. 
   Tashkiliy qism. Bolalar sinfga kirishdi, naushnik taqib partaga o‘tirishadi. Dars mobaynida nutqiy materialni eshituv-ko‘ruv orqali idrok etishadi.
   

2. 
   O‘qishga tayyorlash. O‘qituvchi stolida alifbolar turadi. U bolalarga bugun dars mavzusi haqida bayon qiladi. So‘ng (og‘zaki daktilda) bolalarga ko‘rsatmalar orqali kitoblarni tarqatadi: “Vali, beri kel. Kitobni ol, o‘tir. Sevara, beri kel. Kitobni Lolaga ber. Tulqin beri kel. Uchta kitob ol. Kitobni Munisa, Xilola va Barnoga ber”.
   

3. 
   Matnni o‘qish (Alifboni 49 beti). O‘qituvchi ko‘rsatmasini bajarib, bolalar kitoblarni ochishadi (kerakli bet xatcho‘p bilan belgilangan). O‘qituvchi varaqdagi rasmni ko‘rishga vaqt beradi. So‘ng o‘qituvchi bilan birga bolalar so‘zlarni o‘qishadi va unga mos rasmlarni ko‘rsatishadi. O‘qituvchi alohida diqqatni barcha bolalar u bilan bir vaqtda o‘qish malakalarini shakllantirishga qaratadi. Buning uchun u qulga kichik ko‘rsatmani olib, uni so‘zning birinchi xarfiga qo‘yib, uni o‘qituvchi bilan birga o‘qish jarayonida surish kerakligini ko‘rsatadi. So‘zni birgalikda o‘qib bo‘lgach ,uni alohida o‘quvchilar o‘qishadi.
   

O‘qituvchi so‘zlarni talaffuzini nazorat qiladi, xatolarni tug‘rilaydi, qayta o‘qishni talab qiladi. So‘ng barcha o‘quvchilar o‘qituvchi bilan birgalikda matn o‘qishadi: “Mana mashina…” va hakozo. Bu yerda o‘qituvchi barcha bolalarni birga o‘qishni kuzatadi. Matnni o‘qib bo‘lgach o‘qituvchi rasm ko‘rsatishni taklif etadi. Bolalarga rasm ko‘rsatiladi va “Manna mashina” deyishadi. So‘ng gapni o‘qishadi, rasmdagi predmetlarni ko‘rsatishadi.

4. 
   “M” xarfini yozish. O‘qituvchi e’tiborini boshqa rasmga qaratadi. Bu nima deb so‘raydi. Bu malina. U bolalarga xarfli konvertlar tarqatadi va vazifa beradi. Birinchi o‘quvchi katta kassadan foydalangan holda gap tuzadi. Qolganlar o‘z kassalaridan foydalanadilar. So‘ng o‘qituvchi surat ko‘rsatadi. O‘quvchilar maktab deyishadi, o‘qituvchi o‘quvchilar bilan so‘zni bug‘inlab o‘qiydi va ularni yozadi, bug‘inda “M” xarfi ajratib ko‘rsatiladi.
   

O‘qituvchi daftar, ruchkalarni tarqatib, “M”ni yozamiz deb aytadi. Xarfni qo‘l o‘zmasdan yozish namunasi doskada ko‘rsatiladi. Bolalar daftarlarda bita xarf

114
yozishadi, o‘qituvchi yozuvni baholaydi. So‘ng o‘quvchilar Yana bir necha bora “M” xarfini yozadilar.