Z. Mamadiyarov, A. Norov, O‘. Haydarov

10.2. 
Taqdimot
ga tayyorlanish bosqichlari 
Har bir spikerning o‘z uslubi bo‘ladi. Ayrim prezentatsiyalar, 
masalan, ma’ruzalar e’tiborni jalb qilishga qaratilgan. Katta 
auditoriyalar uchun mo‘ljallangan ma’ruzalarda chiroyli so‘zlar 
ko‘p, detallar esa kam bo‘ladi. Bunday prezentatsiyalarni katta 
zallar uchun mo‘ljallangan prezentatsiyalar, deb atashadi. 
Kam sonli tinglovchilar, masalan, mijozlar uchun mo‘ljallan-

---

229 
gan prezentatsiyalar esa o‘zgacha uslubda tayyorlanadi. Ularda 
detallar: grafika, statistik ma’lumotlar ko‘proq bo‘lishi kerak. 
Bunday prezentatsiyalarning maqsadi ishontirish va ta’lim 
berishdir. 
Ayrim prezentatsiyalarda katta bir g‘oya bitta slaydda 
namoyish etiladi va u uzoq vaqt muhokama qilinadi. Har bir slayd 
katta hajmdagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. Boshqa bir spiker 
ma’ruzaning ayrim jihatlarinigina slaydga joylashtiradi. Bitta 
g‘oya bir nechta slaydlarga bo‘lib joylashtiriladi. 
Taqdimotda qaysi uslubdan foydalangan ma’qul? 
Bu vaziyatga bog‘liq. Lourens Lessig uslubi 
Lessig trener bir nechta, ba’zi hollarda bittagina so‘z yozilgan 
slayd yaratadi. Bunday slaydlar odatda oq fonga qora shrift bilan 
yoziladi. Spiker tomonidan bildirilayotgan fikrlarga slaydda 
yozilgan so‘zlar yordamida urg‘u berish mumkin. 
Prezentatsiyalar 
bo‘yicha ekspert Aleksey Kepterev, 
Prezentatsiyalar insonlarga ta’sir ko‘rsatadi. Bu, prezentatsiyalar 
auditoriyani butunlay o‘zgartiradi, degani emas. Gap sizning boy 
va mashhur odamga aylanishingizda emas. Gap sizning boshqa 
insonga, yaxshiroq insonga aylanishingizda. Siz ko‘proq biladigan 
va ko‘proq tushunadigan insonga aylanasiz degan edi. 
Ta’sirchan prezentatsiya, bu birinchi navbatda, qiziqarli, 
to‘g‘ri tuzilgan va chiroyli taqdim etilgan kontent. Bunday 
prezentatsiyada tinglovchi faqat bir maqsadda – slaydlarni rasmga 
olish uchungina telefonini qo‘liga oladi. Yaxshi tayyorlangan 
prezentatsiya odamlarni fikrini o‘zgartirishga yordam beradi. 
Prezentatsiyaga tayyorlanishni nimadan boshlash kerak? 
- Auditoriyani o‘rganish. 
-
Maqsadni aniqlash. 
-
Material tanlash va ajratish, ularni tizimli taqsimlash. 
-
Prezentatsiya ssenariysini tuzish. 
Prezentatsiya tayyorlashni rasm qidirishdan boshlash katta 
xato 
hisoblanadi. 
Yaxshi 
tizimlashtirilmagan, 
maqsadsiz 
prezentatsiyalar, odatda, shundan boshlanadi. Agar prezentatsiya 
tayyorlash uchun vaqt oz bo‘lsa, umuman rasm qidirmagan 

---

230 
ma’qul. Ma’noli va fikrni yetkazib berishga yordamlashadigan, oq 
fonga qora shrift bilan yozilgan matn chiroyli ko‘rinadi. 
Auditoriyani 
o‘rganish. Prezentatsiyaga tayyorlanishni, 
birinchi navbatda, auditoriyani o‘rganishdan boshlash kerak. 
Tinglovchilar 
qanday odamlar ekanini bilish juda muhim. Jinsi, 
yoshi, kasbi, bilim darajasi, xohishlari, qo‘rquv va xavotirlari, 
intilishlari. Turli insonlarni ham qandaydir belgiga ko‘ra 
birlashtirish 
mumkin. 
Tinglovchilarni 
qanchalik 
yaxshi 
tushunsangiz, fikrlaringizni ularni ongi va qalbiga shunchalik 
chuqur singdira olasiz.
-
Maqsadni aniqlash. O‘zingizga haqqoniy va samimiy javob 
bering – tinglovchilaringiz nimani tushunishlari, qabul qilishlari va 
nima 
qilishlarini xohlaysiz? Sizning mahsulotingizni sotib olishlari 
kerakmi? Sizni ishga qabul qilishlari kerakmi? Bilim olishlari 
kerakmi? Maqsadni aniqlash prezentatsiya tayyorlashda to‘g‘ri 
yo‘nalishni tanlashga yordam beradi.