З. М. Махмудов, С. Н. Искандарова Операцион тизимлар ва

Мижозларни (клиентларни) қўллаш 
NetWare ва Windows NT ШК тармоқларига хизмат қилишга 
мўлжалланган бўлгани учун, улар асосий (клиент) мижоз ОТ лари: 

---

131 
MS-DOS, Win 3x, Windows 95, Windows NT Workstation, OS/2, 
Macintosh System 75. мижоз сифатида икки тизимнинг баъзи версиялари ҳам 
қўлланади, аммо ҳаммаси ҳам ҳар доим жойида эмас. Эталон (намуна) 
сифатида NetWare 4.1 билан “шаффоф” интеграцияга эга бўлган SCO UNIX 
Ware2.1 хизмат қилади. 
UNIX асосида қурилган тармоқларда, шу вақтгача, мижоз ОТ ни 
қувватлаш жиддий масала эди (UNIX асосидаги мижозларни ҳисобга 
олмаганда). Аммо ҳозир деярли барча UNIX версиялар. DOS/Win мижозлари 
билан интеграция воситаларига эгадир. Ундан ташқари, Windows 95 ва 
Windows NT Workstation энди Stp, telnet, ping, Internet Explorer ва бошқа 
иловалар билан бирга чиқарилмоқда. Албатта, бу жуда кўп сонни ташкил 
этмайди, ва шу билан бирга –уларнинг баъзилари имкониятлари, тўғрисини 
айтганда, жуда катта эмас. 
Ҳозирги вақтда, ШК ОТ учун дастурлар бозорида, UNIX нинг ҳамма 
хизматлар спектрини амалга оширувчи, турли фирмалар дастурий 
маҳсулотлари (нафақат UNIX) мавжуддир. 
Novell ҳам турли хизматлар учун иловалар пакетини тақдим этган. Бу 
пакет иловалари NetWare билан яхши интеграцияланади. 
Нарҳи 
Албатта биринчи марта қараганда, энг арзон тармоқ ОТ Windows NT га 
ўхшайди, ундан кейинги ўринда NetWare, ва уларнинг ичида энг қиммати 
UNIX бўлиб кўринади (прайс лист маълумотларига кўра ҳам). 
Аҳвол шунақа, аммо биз шуни таъкидлаб айтамизки харажатлар, сиз 
қандай хизмат ва иловаларга эга бўлмоқчисиз ва тизимни қандай юритмоқчи 
эканлигизга боғлиқдир. Тежамкорлик ҳар доим ҳам яхши натижага олиб 
келмайди. 

---

132 
Тармоқ ОТ ни, молиявий томонини эсдан чиқармасдан туриб, 
функционал имкониятларидан келиб чиққан ҳолда танлаш керак. Агар, сиз 
Windows NT асосида гетероген тармоқ қурмоқчи бўлсангиз, ҳар хил 
фирмалардан талай турли дастурларни сотиб олиш керак (баъзи вақтда улар 
бир-бири билан яхши келиша олмайди). Бу эса ўз навбатида қимматга 
тушади (Windows NT прайс-листида кўрсатилганга нисбатан). 
Бу ҳолда, NetWare ҳолати яхшироқ, чунки турли таркибли тизимлар 
интеграцияси учун дастурларнинг тўлиқ спектрини ишлаб чиқади. 
UNIX мижозлар ҳақида. Ишчи ўринларда Windows машина жиддий 
учтунликларини хеч ким тан олмайди 
Афсуски, дунёда мукаммаллик йўқдир. Чунки хеч қайси тармоқ ОТ и 
корпоратив гетероген тармоқни яратишда қўйиладиган талабларни 
барчасини қондира олмайди: уларнинг ҳар бири ўз устунлиги ва камчилигига 
эгадир. 
Гетероген муҳитда, ШК лардан ташқари UNIX машиналар бор бўлган 
муҳитда, энг яхши ёндошиш – тармоқ ОТ ларидан биргаликда 
фойдаланишдан иборатдир (UNIX +Windows NT Server 4.0 ёки UNIX + 
NetWare 4.1). аммо бундай муҳитда NT алоҳида устунликка эга бўлмайди, 
чунки иловалар сервери ва NFS серверлар сифатида UNIX дан фойдаланиш 
мақсадга мувофиқдир. ШК ларга хизмат кўрсатишда эса, NetWare 4.1 нинг 
энг яхши хизмат каталогидан фойдаланиш афзал.
Аммо, UNIX машина йўқ жойда, Windows NT Server дан фойдаланиш 
анчайин устунлигига эга.