Z ibodullayev

14.2.  Epilepsiya  va  tutqanoq  sindromlarda 
bemorlar  psixologiyasi
Epilepsiya asab sistemasining eng k o ‘p tarqalgan kasalliklaridan 
biri  boMib,  katta  tibbiy-ijtimoiy  m uam m oga  aylangan.  Epilepsiya  - 
bosh  miyaning  xurujlar  bilan  kechuvchi  surunkali  kasalligi  bo'lib, 
ular  harakat,  sezgi,  vegetativ  va  ruhiy  buzilishlar  bilan  nam oyon 
bo'ladi.  Epilepsiyaning aholi orasida tarqalishi  1000 kishiga 7-10 ta. 
Kasallik  ko‘p  etiologiyali  boMganligi  sababli,  turli  yoshda  uchrashi 
m um kin,  biroq epilepsiyaning 75 foizi  20 yoshgacha b o ‘lgan davrda 
boshlanadi.  Kasallanish  darajasi  erkak  va  ayollarda  deyarli  bir  xil 
tarqalgan.  Mutaxassislar m a’lumotlariga qaraganda, epilepsiya bilan 
kasallangan  bem oriarning  kam ida  30  foizida  ruhiy  b u zilishlar 
kuzatiladi.
Tarixdan  m a’lumki,  Suqrot,  Platon, Yuliy Sezar, Jan na D   ’Ark, 
Van Gog,  Napoleon,  F.  Dostoyevskiy  kabi buyuk shaxslar epilepsiya 
kasalligi  bilan  og'rigan.  Shuning  uchun  ham   b a ’zi  mutaxassislar 
faqat  kuchli  tafakkur  egalari  epilepsiya  bilan  og‘rishadi  deyishsa, 
boshqa  birlari  esa  tutqanoq  xurujlari  odam da  talant  kurtaklarini 
q o ‘zg‘ab  yuboradi,  deb  hisoblashadi.  Bu  ftkrlarga  to 'liq   qo‘shilish 
qiyin,  biroq,  epilepsiya  bilan  og'riydigan  b a ’zi  bem orlarda  kuchli 
ta la n t  belgilarini  u ch ratish   m um kin.  M a salan ,  biz  h am   o ‘z 
am aliyotimizda  «Q ur’on»  va  «Hadis»  kitoblarini  yoddan  biladigan 
yosh yigitni,  kuchli  rassom,  shoir va m atem atiklarni  uchratganm iz. 
Bunday bem orlar ichida inson hayratda qoladigan  hikm atli  iboralar
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o ‘ylab  topuvchilar,  hikmatlarga  boy  bo‘lgan  to ‘rtliklar  bituvchilari 
ham  b o'ladi.  U larni  vrachlar  yon  daftarlariga  yozib  yurishsa, 
foydadan  xoli  bo'lmaydi.  Doim o  xuruj  kuzatiladigan  bir  bem or 
qizda sezgi va idrok qobiliyatining kuchayganini kuzatganmiz.  Biroq, 
epilepsiya kasalligi bilan og'riydigan  aksariyat bem orlarda tutqanoq 
xurujlari vaqtida to ‘xtatilmasa,  og‘ir  ruhiy buzilishlarga olib  keladi, 
ularning  aqli  zaiflashib  boradi.  Tutqanoq  xurujlari  qanchalik  erta 
yoshda boshlansa,  ruhiy buzilishlar shuncha erta rivojlanishi mumkin. 
Shunday  bo‘lsa-da,  og‘ir  ruhiy  buzilishlar  epilepsiyaning  barcha 
turida ham kuzatilavermaydi.