Z ibodullayev

tunda  butalar  orasidagi  sharpaga  о ‘xshaydi.  Sharpa  eshitiladi,  odam 
qo ‘rqadi,  qochadi yoki  bekinib  oladi.  Aslida,  sharpaning sababchisi  — 
esib turgan begunoh shamoldir.
  Kasallikning obyektiv belgilariga katta 
ahamiyat  berish  lozim.  H ar  bir  subyektiv  va  obyektiv  belgi  tanqidiy 
tahlil qilinishi kerak, ana shunda xatoga yo‘l qo‘yi!maydi.
Yatrogeniyalar  ham  aynan  m ana  shu  sabablar  natijasida  paydo 
bo‘ladi.  Yatrogeniya  deb,  vrach  yoki  boshqa  tibbiyot  xodim ining 
bexosdan aytib qo‘ygan so‘zidan yoki tashxisidan  bem orning ahvoli
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

og‘irlashishiga aytiladi.  Buning oqibatida yatropatiyalar rivojlanadi. 
Yatropatiya — bu tibbiyot xodimining ehtiyotsizligi tufayli bemorda 
rivojlanadigan simptom yoki sindromlardir.  Masalan,  ukoldan keyin 
bem orning  q o ‘li  yoki  oyog‘i  «ishlamay»  qolishi,  vrach  bem orning 
yuragidagi  funksional  shovqinni  «yurak  illati»  hisobiga  deb,  xulosa 
chiqarishi va  hokazo.
Ba’zan,  vrach  tom onidan  olib  borilayotgan  to ‘g‘ri  davolash 
muolajalari  ta ’siri  bemorning  yaqinlarini  qoniqtirmasligi  mumkin. 
Ba’zan,  surunkali kasallikdan aziyat chekayotgan bemor,  doktorning 
so‘zlaridan  ko‘ra,  boshqa  birovlarning gaplariga  quloq  solishi  ham 
mumkin.  Shunday hollar bo‘ladiki,  tajribali,  obro‘li  doktor tavsiya 
qilgan  dorini,  deylik,  tramvay  haydovchisi:  «Е,  bu  dori  boim aydi, 
mening  am m am ga  berishuvdi,  ta ’sir  qilmadi»  desa,  bem or  shu 
dorini sotib olmasdan,  doktorning oldiga boshqa dori yozib berishlarini 
so‘rab  qaytib  keladi.  B em orni  davolayotgan  paytda  vrach  bu 
vaziyatlarni ham  ko‘zda tutishi, bemorning yaqinlari, tanish-bilishlari 
bilan  ham muloqotda bo‘lib turishi kerak.  Bemorlarda psixoterapevtik 
muolajalar o ‘tkazayotgan paytda o ‘z-o‘zini boshqarish hissini uyg'ota 
bilish  kerak.  Ulardagi  ishonchsizlikni  ishonch  va  ixlos  tuyg'ulari 
bilan,  yolg‘izlikka  intilishni  odamlarga, jam oaga  intilish  hissi  bilan 
o'zgartirish  vrachning  burchidir.  Bu  muam m olarni  hal  qilmasdan 
turib,  psixoterapevtik  natija olish ancha mushkuldir.  Psixoterapevtik 
usullar  psixotrop  dorilarni  qo'llab  olib  borilsa,  davolash  yanada 
muvafaqqiyatli  kechadi.