Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

Baliq mahsulotlari 
Baliq go‘shti o‘zining qimmati jihatidan faqat sut va tuxumdan orqada 
qolishi mumkin, lekin qo‘y,mol va parranda go‘shtidan ancha ustun turadi. Shu 
sababli dunyo xalqlarining o‘rtacha iste‘mol qiladigan balig‘i 16,6 kg odam /yil. 
Bu ko‘rsatgich O‘zbekiston uchun 12 kg odam /yil qilib belgilangan.
Har bir inson organizmi sog‘lom rivojlanishi uchun yil davomida 12 - 16 kg 
baliq is‘temol qilishi kerak. Dunyo bo‘yicha bu ko‘rsatgich o‘rtacha 22 kg, 
Yaponiyada - 76 kg, Koreyada 68 kg, O‘zbekistonda 2-4 kg ni tashkil etadi. Baliq 
go‘shtining mazasi va kimyoviy tarkibi baliq turi, tayyorlanish uslubi va ovlanish 
muddatiga bog‘liq bo‘ladi. Yangi baliq go‘shtida 15-22 % oqsil, 0,2 dan 30,8 % 
gacha yog‘ va oz miqdorda uglevodlar bor. Baliq go’shtida ixtulin va silin oqsillari 
mavjud. Oqsilga boyligi jihatdan tunes va keta (23 %) boshqa turlardan yetakchilik 
qilib, inson organizmida 97% gacha o‘zlashtiriladi. Energetik qiymatiga ko‘ra 
semga va skumbriya rekordsmen turlar hisoblanadi. 

---

148 
Baliq go‘shti - qimmatli oqsilga boy parhezbop mahsulot. Baliq 
mahsulotlarida fosfor, kalsiy, magniy, rux va yod ko‘p miqdorda uchraydi. 
Yuqori ozuqaviy qiymati va oson hazm bo‘lish xususiyati tufayli 
gipertoniya, ateroskleroz, jigar va me’da kasalliklaridan aziyat chekuvchi 
bemorlarga baliq go‘shti tavsiya etiladi. Ixtulin oqsili trombotsitopeniyada, silin 
oqsili esa bepushtlikning oldini olishda qo‘llaniladi. 
Baliqlar jigari va uvildiriqlaridan A, D vitaminlariga boy baliq yog‘i ishlab 
chiqariladi. Baliq yog‘i murakkab efir glitserin bilan moy kislotasi aralashmasidan 
iborat. Uning tarkibida to‘yinmagan moy kislotalarini katta miqdorda (84 % gacha) 
bo‘lishi xarakterlidir. To‘yingan moy kislotalari esa 16% ni taskil etadi. Baliq 
uvildirig‘i tarkibidagi leytsitin qondagi xolesterin moddasini chiqarilib 
yuborilishda katta ahamiyatga ega. Baliq yog‘ining yosh bolalarni o‘sish va 
rivojlanishdagi ahamiyati barchamizga ma‘lum. Oziq-ovqat sanoati, tibbiyot va 
texnik maqsadlarda qo‘llaniluvchi bu yog‘ treska, okun, skumbriya, akula jigarida 
eng ko‘p hisoblanadi. Ayrim baliqlar terilaridan (akula va losossimonlar) sanoatda 
mahsulotlar tayyorlanadi. Ular terisidan yelimlar olishda ham foydalaniladi.