‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Eng Qadimgi Hindiston madaniyati. 
Eng Q adim gi H indiston 
m adaniyatining vujudga kelishi ibtidoiy jam o a tuzum i va u yerda 
harbiy dem okratiya davriga borib taqaladi. Qadim gi hind m adani­
yati ularning x o ‘jalig i bilan cham barchas b o g iiq bo'lgan.
H ind va Panjob viloyati eng qadim gi hind m adaniyatining 
beshigi hisoblanadi. Yozuv eng qadim gi hind m adaniyatining 
ajralm as qism i b o ig a n . A rxeologlar X arappa. M oxenjo-D oro va
274

---

b o sh q a joylardagi yodgorliklardan sopol parchalari, m uhrlar sathi 
va to sh larg a bitilgan g ‘alati yozuvlar topishgan. Bu yozuvlar b a'zi 
jih atlari bilan m isr va shum erlarning iyerogliflariga o ‘xshab keta­
di. Q adim gi hind alifbosining 700 ga yaqin rasm -belgilardan iborat 
ck an lig i olim lar tom onidan aniqlangan. Tekshiruvchilar bu yozuvni 
o ‘q is h g a urinib ko'rganlar. Lekin bu urinish hozircha yaxshi natija 
bergani y o 'q . Qadimgi H indistonda haykaltaroshlik ham rivoj top- 
цап. Bu jihatdan X arappa va M oxenjo-D orodan topilgan erkak ki- 
shi, raqqosa ayol timsoli va boshqa haykallar diqqatga loyiqdir. Eng 
qadim gi H indistonda rassom chilik ham taraqqiy etgan. H ind voha- 
si v a Panjobdagi eng qadim gi yodgorliklardan, hatto uzoq M esopo- 
tum iyadan odam, odam qiyofasidagi xudolar, zubr. karkidon, buqa, 
lil, q o 'to s, shuningdek, eng qadimgi rasm -belgili yozuv tushirilgan 
tosh m uhrlar topilgan. Sopol va tosh m uhrdagi qabartm a rasm -tas- 
virlar o 'sh a qadimiy, k o 'h na davrdagi rassom chilikning qav daraja- 
da rivojlanganligini ko'rsatadi.
M.av. 111-11 m ingyilliklarda Hind vohasida hisob-sananing 
o ‘n lik tizim idan foydalanilgan. Bir, ikki, uch, besh, to ‘qqiz |va 
boshqa katta-kichik sonlarga yonm a-yon qo'yiladigar; nol(0)ni, 
shuningdek, birdan to'qqizgacha b o 'lg an sonlar va ularning belgis- 
ini hindlar kashf etishgan. Bu raqam lar keyinchalik vatandoshim iz 
ulug' Al-X orazm iy tom onidan biroz isloh qilingach, arablar dunyo- 
siga o'tgan. Bu ikki xalq madaniyati m evasining yorqin namunasidir.
Eng Q adim gi H indistonda m e’m orchilik ham rivoj topgan edi. 
Q adim gi hind ustalari zargarlik, naqqoshlik va tasviriy satrain in g
boshqa sohalarida ham katta yutuqlarga erishgan. Eng qadimgi 
H indistonda alifbo, hisobning o iilik tizim i m avjud b o ‘lgan. De- 
mak, u yerda m atem atika, geom etriya, astronom iya, tabobat va 
boshqa ilm iy-am aliy bilim lar rivoj topgan. H ind tabiblari bem orlar- 
ni davolashda shifobaxsh o'sim liklar, m evalar va hayvonlam ing 
ayrim qism laridan dori-darm on tayyorlaganlar va bem orlam i ma- 
horat bilan davolaganlar.
Eng qadim gi hindlar o 'zlarig a xos m adaniyat yaratib, bu bilan 
jahon m adaniyati sivilizatsiyasi xazinasiga o'zlarin in g barakali, ul­
kan hissalarini qo'shganlar.
275

---