‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Dehqonehilik va chorvachilikning rivojlanishi. 
Tarixchi 
va arxeologlaming bergan m a’lumotlariga ko'ra, Urartu hududi­
da yashagan ibtidoiy qabilalar dastlab termachilik va ovchilik bi­
lan kun kechirganlar. Keyinchalik termachilikdan dehqonehilik, 
ovchilikdan esa chorvachilik kelib chiqqan ekan. Ilk dehqonlar 
yerni motiga bilan yumshatib turli ekinlar ekishgan. Keyinchalik 
esa omoch kashf etilib, omoch dehqonchiligi kelib chiqqan. Urar­
tu hududidan Araks, Kura, Frot, Dajla va katta-kichik soylar oqib 
o'tadi. Bu daryo va soy vodiylarining tuprog'i nihoyat darajada 
unumdor boTgan. Qadimgi Urartu dehqonlari yerni omoch bilan 
haydab, bug'doy, arpa. tariq, kunjut va boshqa ekinlar ekkanlar. 
log' yonbag'irlarida uzum va turli mevali bogTarini baipo qil-
225

---

ganlar. B cg'bonlar uzumdan ajoyib musallas tayyorlashni yaxshi 
bilishgan. Qadimgi Urartu shahar va qishloqlarining xarobalari 
kavlanganda ulardan maxsus musallasxonalar, katta-katta xumlar 
topilgan. Musallas ana shu xumlarda saqlangan.
Hunarmandchilik va savdo. 
Urartu to g iarid a oltin, kumush, 
mis, qo‘rg‘oshin va turli tosh konlari k o 'p bo'lgan. Hunarmand- 
lar tosh, temir va boshqa m a’danlardan omoch tishi. o'roq. pichoq, 
xanjar, nayza, kamon o 'q uchlari, panshaxa, dubulg'a, qalqon, 
zirh, tegirmontosh, jang aiavalari va ot afzallari yasashga usta 
boiishgan.
Urartu ustalari ajoyib harbiy kiyimlar. ziynat va zargarlik 
buyumlari ham yasaganlar. U yerda to'qim achilik, kulolchilik va 
hunarmandchilikning boshqa sohalari yaxshi taraqqiy etgan edi. 
Shuningdek, Urartu podsholari me'm orchilikka-binokorlikka ham 
katta e ’tibor berganlar. Qal’a va shaharlar qalin mudofaa devorlari 
va burjlar bilan o'ralgan edi.
Urartu savdogarlari Kichik Osiyo, Kavkaz, Mesopotamiya va 
Old Osiyoning k o 'p mamlakatlari bilan qizg'in savdo-sotiq ishla­
rini olib borganlar.