‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy V a ‘ r t a m a X s u s t a 'l im V a z ir L ig I

145-rasm. Bel va bo ’ksa chizig ’ining holati
a) To 'g 'ri bichimli m odelning ort bo ’lak yon choki: bo 'ksasi tor
gavdalar uclmn punktir chiziq va bo ’ksasi keng gavdalar uchun
qalm chiziqda berilgan;
b) Bo ’ksasi tor gavdalar uchun bel qismi gavdaga yopishib
turadigan modelning ort bo ’lagi yon choki holati;
v) Bo ’ksasi 
keng gavdalar uchun bel qismi gavdaga yopishib
turadigan modelning ort bo ’lak yon choki holati.
O ld b olcik.
B o’ksasi keng b o ’lgan gavda uchun old bo'lak 
andazasini ort b o ’lakdan alohida chizilgani qulayroq b o ’ladi, m e ’yordagi 
gavda uchun uni shu chizmaning o ’zida chizish mumkin. Buning uchun 
(144-rasm, b) В nuqtadan pastga old b o ’lak o ’rta chizig’idan 
BnY a A :3 ~ l= 7 sm o ’lchab, old b o ’lak yoqa o ’mizi chuqurligini va В 
nuqtadan chapga BnYaA:3=6 sm o ’lchab, old b o ’lak yoqa o ’mizi 
kcngligini belgilab olinadi. 6 sm da t o ’xtagan nuqtadan 13 sm ( o ’lchov 
b o ’yicha) o ’lchab. yelka uzunligini va bu nuqtadan pastga 4 sm o'lchab 
yelka 
qiyaligini aniqlab olinadi. Aniqlangan nuqtalardan yelka
l к»

---

chizig’ini o ’tkaziladi. Yelka uchidan pastga qarab k o ’krak chizig’iga 
perpendikulyar chiziq tushirilib uni ikkiga b o ’linadi. 144-rasmda 
k o ’rsatilganidek yeng o ’mizi egriligini qiymatlami q o ’yib, yoysimon 
chiziq tortiradi va old b o ’lak yeng o ’mizi egriligini hosil qilfnadi.
O ld b o ’lak yo n choki.
Bel va b o ’ksaning yangi chizig’ini chizib 
olinadi, bu chiziqlar dastlabki chiziqdan vitochka kengligigacha b o ’ladi 
(berilgan misolda 4 sm ga teng). Old b o ’lak o ’rtasidan b o ’ksaning yangi 
chizig’i b o ’ylab ВКуаА+ 1=26 sm o ’lchang va shu nuqtani old b o ’lak 
eng o ’mizi uchi bilan to ’g ’ri chiziq o ’tkazib birlashtiring. Bu to ’g ’ri 
bichimli modelning yon choki b o ’ladi, standart gavda uchun chok to ’r 
qismining yon chok chizig’iga to ’g ’ri keladi.