‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy V a ‘ r t a m a X s u s t a 'l im V a z ir L ig I

TURL I M O D E L D A G l Q A L I’O Q C H A L A R N I T O ’QILISHI
R o ’mol qalpoqcha. 
Boshning old qismidan daxangacha b o ’lgan 
aylana uzunligi o ’lchanadi. N am una nusxa 
tayyorlab olinib, kerakli 
halqa soni hisoblab teriladi va t o ’qishga kirishiladi. Masalan, 90 ta halqa 
teriladi, 1,5-2 sm l x l rezina chokda t o ’qiladi.
So'ngra asosiy chokda 10-12 sm to ’qilgach, har qatom ing oxirgi 2 
ta halqasidan 1 ta to'qiladi. Qalpoqchaning orqa tomonidagi ro ’mol 
burchagi hosil b o ’ladi. 10-14 marta yuqoridagi tartibda qisqartirgach, 
so'ngra qisqartirishni qator oralatib halqa qolmaguncha bajariladi. Endi 
b o ’yin qismini to'qish uchun qalpoqchaning asosiy chokda 10-12 sm 
to ’qilgan qismining yon tomonlaridan halqalar terib olinadi va 2-2,5 sm
l xl rezina chokda to'q ib halqalarni tortishtirmay bekitiladi.
68

---

kerakki, 
tayyorlangan 
karton 
halqaning 
diametri va ipning karton halqaga qanchalik 
quyuq 
o'ralganligi 
tayyorlanadigan 
koptokning 
o ’lchamini 
belgilab 
beradi. 
Qalpoqchani mayda bir necha xil rangdagi, 
juda ko 'p koptokchalar bilan harn bezatish 
mumkin yoki bir necha joyga o ’rnatilgan 
koptokchalar ham qalpoqchani o ’ziga xos 
bezaydi.
M o ’ycha 
tayyorlash 
(94-rasm). 
Tayyorlanadigan m o ’ycha uzunligidan ikki 
barobar uzun b o ’gan qattiq kartonga ip 
o ’raladi. 
Uning 
pastki 
qismini 
qirqib 
tayyorlangan 
arqonchaga 
kiydiriladi 
va 
bukib biroz pastrog’idan b o ’g ’ib bo g ’lanadi. 
Uchlarini tekislab qirqiladi va m o ’ychalar 
tayyor bo'ladi.
Arqoncha 
tayyorlash 
(95-rasm)L 
Kerakli 
qalinlikda 
uzun 
ip 
olib, 
bir 
tomondan buraladi. Uning birinchi tomonini 
bir joyga 
maxkamlab 
q o ’vilgan 
holda 
ikkinchi uchidan buraladi, so ’ngra ipni 
o'rtasidan 
bukib, 
2 
uchini 
birlashtirib, 
buklov joyini q o ’yib yuboriladi. Burama 
arqon tayyor bo'ladi. Endi uning ochiq 
uchlarini tugib yoki chatib q o ’yiladi, aks 
holda burov b o ’shashib, xunuk b o ’lib qoladi 
(95-rasm, a).
Arqonchani spitsada to'q isak 
ham 
bo'ladi. Buning uchun 3 ta halqa terilib toq 
qatorlarda 1 ta halqa k o ’chirib olinadi (ip ish 
oldida), 1 ta o ’ng, 1 ta ters t o ’qiladi. Juft 
qatorlarda 
k o ’chirilgan 
halqa 
yana 
ko'chiriladi (ip ish orqasida), 1 ta halqa 
ko’chiriladi (ip ish oldida), 
1 ta o 'n g
to'qiladi. 
Arqonchani 
ilmoqda 
to ’qib, 
tayyorlasa ham bo'ladi (95-rasm, b,v).