Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

Kuch chidamliligini rivojlantirish
. 
Kuch chidamliligi
deb insonning 
tashqi qarshiliklarga uzoq vaqt bardosh berish yoki unga qarshi turish qobiliyatiga 
aytiladi. Kuch chidamliligini rivojlantirish murakkab texnologik jarayon 
hisoblanadi. Uning murakkabligi majmuali yondashuvning talablariga muvofiq bir 
mashg‟ulotda ham vegetativ vazifalarga, ham kuchni takomil-lashtirishga 
yo‟naltirilgan ta‟sir vositalarini qo‟llashda ko‟zga tashlanadi. Ta‟sir vositalari va 
usullari shunday tanlanadiki,ular bir-biriga qarshi bo‟lmasdan, chidamlilikning 
rivojlanishi va namoyon bo‟lishiga ko‟mak bermog‟i, mashg‟ulotdan mashg‟ulotga 
natijalarning yaxshilanishiga olib kelishi kerak. Kuch chidamliligini rivojlantirish 
uchun takroriy chegaraviy bo‟lmagan urinishlar usuli qo‟llaniladi. Kuch 
chidamliligini rivojlantirishning bir necha yo‟llari mavjud. 
1-yo‟l.
Vazn-maksimaldan 30-70%. Takrorlashlar miqdori 5 tadan 12-14 
tagacha, yangi yondashuv uchun kuch yig‟ilguniga qadar hordiq chiqariladi. 

---

141 
Yondashuvlar miqdori shug‟ullanuvchining tayyorgarlik darajasiga bog‟liq. Bu 
usul harakat faoliyati uchun kuch chidamliligini, kislorod etishmovchiliri 
sharoitida ta‟minlashga ko‟mak beradi. 
2-yo‟l.
Vazn-60%. O‟rta sur‟atda takrorlashlar soni 15 tadan 30 tagacha. 
Mashg‟ulotda 2-5 yondashuv, oraliqda 4-5 daq. tanaffus.
3-yo‟l
. Vazn 20-dan 70% gacha. Yondashuvda takrorlashlar soni 
«oxirigacha». Mashg‟ulotda yondashuvlar soni 4-5 tadan ortmasligi tavsiya 
qilinadi. Tanaffus davomiyligini o‟zgartirib turli natijalarga erishish mumkin. Agar 
hordiq kam bo‟lsa (1-3 daq), mushaklarning ichki anaerob energetik imkoniyatlari 
faol sarf-lanadi. 5-10 daqiqa tanaffusda mushak apparatining anaerob ishlashi 
takomillashadi. 
Kuch chidamliligini rivojlantirishning ikki asosiy tashkiliy shakli mavjud. 
Birinchisi - tanlangan mashqlar seriya-sini bajarish. Ikkinchi yo‟l - aylanma 
mashg‟ulot shakli.