Yuristning nutq

TugHlgan o ‘ladi, qolarmi nishon,
S o 'zing ezgu bo ‘Isa — mangusan, ishon.
Yusuf Xos Hojib badiiy so‘zning salohiyati, ta’sir kuchiga 
e’tibor bilan qaraydi. Asarda hikmatli so'zlar, turli xalq 
maqollari, o‘tkir iboralar hamda tilning tasviriy ifoda 
vositalaridan ustalik bilan unumli foydalangan. Turli badiiy 
san’atlarda fikr-istaklari, g‘oyasini singdirishga harakat qilgan. 
Hamma zamonlar uchun dolzarb hisoblangan ijtimoiy-siyosiy 
muammolar asar boblarida yoritilgan va donishmand adib 
tomonidan yechilish yo‘llari ko‘rsatilgan.
«Qutadg'u bilig‘» asari, nafaqat, XI asr turkiy xalqlar 
madaniy merosining gultoji hisoblanadi, balki Markaziy Osiyo 
va Sharqiy Turkistonda yashagan turkiy xalqlar hamda 
qabilalar madaniyati, urf-odati va tilining muhim yodgorligi 
sifatida katta ahamiyatga egadir.
Alisher Navoiy
Ulug‘ mutafakkir va davlat arbobi Alisher Navoiy butun 
umrini, aqliy faoliyatini xalq hamda millat kelajagi, vatan 
ravnaqiga bag‘ishladi. Millat va davlat kelajagi uchun qayg‘urdi, 
bu yo‘lda fidokorona xizmat qildi.
Alisher Navoiy Husayn Boyqaro hukmronlik qilgan yillarda 
bosh vazir lavozimiga ko‘tarildi. Donishmand davlat arbobi 
sifatida mamlakat tinchligi, xalq farovonligi yo‘lida xizmat 
qildi. Navoiy ijodida so‘z, nutq va notiqlik masalalariga ham 
alohida e’tibor berilgan. Turkiy tilning yaratuvchanlik qudrati, 
ma’no nozikliklarini o‘z asarlarida isbotlab bera oldi. Alisher 
Navoiy ijodida barcha daho so‘z san’atkorlarida bo'lgani kabi 
baynalmilal so‘zlar ko‘p uchraydi. Xususan, asarlarining 
aksariyat qismi arabcha nomlangan. Garchand Navoiy 
yashagan davrda ijodkorlar asarlari arabcha nomlanishi rusum 
bo‘lsa-da, mutafakkir shoir arabcha, fors-tojikcha so‘z va
m

---

iboralami ezgulik maqsadida qo‘lladi. Biroq u ona tili — o‘zbek 
tilini ko'klarga ko‘tardi, bu tilning boy imkoniyatlaridan 
unumli foydalandi. «Ko‘p va xo‘b» yozdi. Ona tilida ijod qilishni 
faxr deb bildi. «Farhod va Shirin» dostonidan olingan quyidagi 
misralar fikrimiz dalilidir: