Yuqori mustahkamlikka EGA bo‘Igan gips

Gips ishlab chiqarish. Qurilish gipsi uch xil usulda ishlab chiqariladi: 1. Gips-toshni kukunlab tuyiladi va pishiriladi. 2. Gips-toshni maydalab pishirib, so‘n£ tuyiladi. 3. Gips-toshni maydalab, yuqori bosimli suv b'ug‘ida ishlanadi va quritilib tuyiladi. Gips-toshni, asosan, shaxtali va aylanma xumdonlarda yoki bug*lash qozonlarida pishiriladi. Shaxtali xumdonlariga gips-tosh 70—300 mm yiriklikda solinadi, aylanma xumdonlarga 15 mm gacha bo‘lgan yiriklikda, bugiash qozonlariga esa 25—50 mm yiriklikda solinadi; qozonlarda pishirganda esa gips-tosh kukun qilib tuyilgan holda solinadi. Gips-toshni pishirish usuli awalo xomashyoning xususiyati, olinadigan mahsulotga bo'lgan talabga qarab tanlanadi. Gips-tosh bolg'ali maydalagichlarda yoki po‘lat sharli (zoldirli) tegirmonlarda maydalanadi. Agar uni kukun darajasigacha tuyish kerak bo‘lsa, aw al quritib, keyin maydalanadi. Gips-toshni quritish, tuyish va pishirishni shaxtali yoki g‘ildirakli tegirmonlarda bajarish mumkin. Amalda gipsni qaynovchi deb ataluvchi qozonlarda pishirib olish usuli keng tarqalgan. Po‘lat silindr va vertikal o‘qqa o‘rnatilgan qorgichdan iborat qozonga kukun qilib tuyilgan gips solinadi. Qozonning diametri bo‘ylab to'rtta isitgich quvuri o‘tkazilgan. Ular solinayotgan xom gipsni pishiradi va tayyor mahsulot qozon tagidagi g‘alvir orqali gips yig‘uvchi bunkerga tushadi. 2 m3 qozon hajmining ish unumi 2 soatda 1000 kg ga teng. Gips kukunining qozonda pishish vaqti 1—1,5 soat


Qurilishbop gips ishlab chiqarish. Qurilishbop gips deb, tabiiy gips toshini 110-1800 S da issiqlik vositasida ishlab hosil qilinadigan, havoda qotadigan bog‘lovchi moddaga aytiladi. Tosh issiqlik vositasida ishlangandan keyin yoki undan oldin mayda kukun tarzida maydalanadi. Bunda ikki molekula suvli gipsning quyidagi reaksiya SaSO42H2OCaSO40,5H2O 1,5H2O bo‘yicha degidratatsiyalanishi ancha tez sodir bo‘ladi. Shunday qilib, qurilishbop gips asosan yarim molekula suvli gipsdan iborat. Qurilishbop gips bir apparatda gips toshni bir yo‘la maydalab va pishirib ham tayyorlanishi mumkin. Gips toshi qozon, quritish barabani, aylanma o‘choq, shaxta tegirmon va boshqalarda issiq ta’sir ettirib ishlanadi. Qurilishbop gips ishlab chiqarishning oddiy va keng tarqalgan usuli oldindan maydalangan gips toshni qozonlarda pishirishdan iborat. Qozonlar to‘xtab-to‘xtab va uzluksiz ishlashi mumkin. To‘xtab-to‘xtab ishlaydigan qozon hajmi 3 dan 15 m gacha bo‘lgan, ichiga g‘isht terib qoplangan po‘lat silindrdan iborat (1-rasm). Qozon ichiga to‘rtta o‘t quvuri va kurakli tik val aralashtirgich joylangan, hamda qozon tagida o‘txona mavjud. Alanga qozon tubini isitgandan keyin halqasimon quvurga kiradi va qozonning pastki, o‘rta va yuqoridagi qismini isitib, pastki va yuqori quvurlar orqali o‘tadi. 24 Donador gips toshlar maydalanadi, quritiladi va tegirmonda tuyiladi. So‘ngra kukun yuklash qopqog‘i orqali qozonga solinadi, bu yerda ikki molekula suvli gips 1- 3 soat davomida suvsizlantiriladi va yarim molekula suvli gipsga aylanadi. Pishirish jarayonida gips uzluksiz tez aralashtiriladi va bir me’yorda qizdiriladi, bu esa yuqori sifatli bir jinsli mahsulot olishni ta’minlaydi. Pishirish tugagandan so‘ng gips qozonning pastki qismidagi tushirish teshigi orqali yetiltirish bunkeriga keladi va bu yerda 20-40 minut davomida saqlab turiladi. Materialning issiqligi hisobiga qo‘shgidratning qolgan donalari suvini yuqotadi. Quritish barabanida (aylanma o‘choqning) gips toshni pishirishda qizdirilgan tutun gazlari va sekin xarakatlanayotgan mayda gips toshi bevosita bir-biriga tegadi. Pishirilgandan keyin gips sharli tegirmonda tuyiladi. Gips-tosh 140-1700 S temperaturada ko‘p miqdorda suvni yo‘qotib, yarim suvli, tez qotuvchan (SaSO4 0,5H2O) gipsga tez aylanadi. Bunday bog‘lovchi ba’zan alebastr deb ham ataladi.