Yuldаshev Asqarali Yakubovich soliqlar va soliqqa tortish

5-§. Hozirgi davr soliq siyosati
Hoziigi davr soliq siyosati negizida Prezidentimiz I.A. Karimov ishlab 
chiqqan iqtisodiy islohotlarning besh tamoyili, ustuvor yo`nalishlari etadi. Soliq 
siyosati ana shu tamoyillardan kelib chiqmoqda, soliq sohasidagi chora tadbirlami 
amalga oshirmoqda. Hoziigi kunda soliq siyosati ikki yo`nalishga qaratilgan. 
Birinchi yo`nalish. 
Korxona va tashkilotlaiga nisbatan soliq siyosati. Bu 
ycrda cng avvalo, korxonalarning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi erkinligini 
hisobga olish zarur. Ya'ni ular tovar va xizmatlarga erkin baho bclgilaydilar, 
moliyaviy mustaqillikka egadirlar. Shularni hisobga olib soliq siyosati yo`nalishini 
belgilash lozim bo`ladi. Bu yerda budjetga to`lovlar faqat demokratik, ya'ni Oliy 
Majlisning tasdiqlab bergan soliqlar bo`lishi zarurligini aytish lozim. 
Ikkinchi yo`nalish. 
Aholining xilma-xil guruhlariga nisbatan soliq siyosatida 
xilma-xil yondoshishdir. Nochor, kam ta'minlanganlaiga iloji boricha ko`proq 
soliqdan yengilliklar berish va kam mehnat bilan ko`p daromad oluvchi yoki 
boshqa yengil daromad topuvchilaiga nisbatan ko`p progressiyali soliq stavkalarini 
qo`llash maqsadga muvofiq. 

---

23 
Soliq siyosatining strategiyasi va taktikasi ishlab chiqilgan bo`lishi zarur. 
Soliq strategiyasi deganda uzoq yillaiga (10-15) mo`ljallangan soliq 
munosabatlaridagi asosiy yo`nalishlar, chora-tadbirlar majmuasi tushuniladi. 
Uning negizida puxta ilmiy asosda ishlab chiqilgan soliq konsepsiyasi yotadi. 
Soliq taktikasi deganda esa soliq strategiyasida mo`ljallangan ustuvor 
yo`nalishlarni G`tiborga olib ham bir yil yoki muayyan davr ichida amalga oshirish 
uslublari yoki tadbir choralar tushuniladi. Qoida bo`yicha soliq strategiyasi uzoq 
yillar o`zgarmasdan amal qiladi. Taktika esa har bir muayyan davrda o`zgarib 
turadi. Lekin umumiy yo`nalishdan chiqib kelmaydi, umumiy strategiyaning 
ijrosini ta'minlab borishga erishiladi. 
Taktikada uchraydigan o`zgarishlar hayotning obyektiv taqozosidan kelib 
chiqqan bo`ladi. 
Soliq siyosatini faollashtirish maqsadida soliqlar harakati chegarasini 
kengaytirish, ularni chuqur tahlil qilib borish va ilmiy xulosalar asosida yangi 
soliqlar joriy etish talab etiladi. Bunda quyidagilarga e'tiborni qaratmoq lozim. 
1. Soliq sohasidagi tarixda bo`lgan davlatlar xatolari takrorlanmasligi uchun 
soliq solish tarixini puxta o`rganish lozim bo`ladi. 
2. Soliq solish va undirish ishlarini arzonga tushirishni unutmaslik kerak. 
3. Soliq obyekti aniq, ixcham bo`lishi va soliqni hisoblash uchun 
to`lovchilarga va soliqni tekshirish idoralariga oson va qulay bo`lishi zarur. 
4. Budjetga soliqlarni to`liq va o`z vaqtida tushishini rag`batlantirish 
maqsadida byudjetga ko`p salmoqli soliq to`lovchilarga soliqdan ma'lum hissasini 
qoldirish ham maqsadga muvofiqdir. 
Bunday chora-tadbirlar yig`indisi soliqlar orqali bozor iqtisodiyotini 
boshqarish imkoniyatini kengaytiradi va unga muvaffaqiyatli o`tishga zamin 
tayyorlaydi.