Yuldаshev Asqarali Yakubovich soliqlar va soliqqa tortish


Davlat moliyasining tarkibiy tuzilishi



Download 2,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/66
Sana23.05.2022
Hajmi2,64 Mb.
#607667
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   66
Bog'liq
soliq va soliqqa tortish

Davlat moliyasining tarkibiy tuzilishi 
Davlat budjeti kuchli demokratik davlatning ishonchli moliyaviy tayanchi 
bo`lib xizmat qilish kerak. O`zbekiston Respublikasining 1992-yil 8 dekabrda 
qabul qilingan Konstitutsiyasiga binoan, O`zbekiston Respublikasi o`z moliya va 
pul kredit tizimiga ega. Davlat budjeti respublika byudjeti, Qoraqalpog`iston 
Respublikasi budjeti va mahalliy byudjetlardan iborat. Bundan tashqari, davlat 
budjeti tarkibida davlat maqsadli jamg`armalari jamlanadi. 
O`zbekiston Respublikasining «Budjet tizimi to'g`risida»gi Qonunning 3-
moddasida ilk bor davlat va mahalliy budjetlarga tushuncha berib o`tilgan, bunga 
ko`ra davlat byudjeti bu davlat pul mablag`larining (shu jumladan, davlat maqsadli 
jamg`armalari mablag`larining) tnarkazlashtirilgan jamg`armasi bo`lib, unda 
daromadlar manbalari va ulardan tushumlar miqdori, shuningdek, moliya yili 
davomida aniq maqsadlar uchun ajratiladigan mablag`lar sarfi yo`nalishlari va 
miqdori nazarda tutiladi. 
Asosiy moliyaviy reja sifatida budjet quyidagi o`ziga xos xususiyatlarga ega: 
- budjet universal moliyaviy reja hisoblanib, o`z ko`rsatkichlari bilan ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlanishning barcha sohalarini qamrab oladi. Bu universallik xususiyati 
boshqa moliyaviy rejalarda uchramaydi, chunki ular tor doirada harakat qiladi; 
- boshqa moliyaviy rejalarga nisbatan budjet muvofiqlashtirish vazifasini 
bajaradi; 
- muvofiqlashtirish-budjet ko`rsatkichi bilan boshqa moliyaviy rejalar 
ko`rsatkichining o`zaro bog`liqligi orqali amalga oshiriladi. Korxonalarning 
moliyaviy rejalarida budjetga to`lanidigan majburiy to`lovlar hajmi va byudjetdan 


20 
ajratiladigan mablag`lar ajratiladi. 
Taniqli 
rus 
olimlari 
M.V.Karaseva 
va 
Yu.A.Kroxina 
o`zlarining 
«Финансовое право» darsligida budjetning quyidagi o`ziga xos xususiyatlarini 
ko`rsatib o`tadilar: 
- budjet davlat va ma'muriy tuzilmalaming xarajatlarini qoplash maqsadida 
tashkil etiladigan pul mablag`lari jamg`armasidir; 
- budjet davlat va ma'muriy tuzilmalarning moliyaviy rejali akti bo`lib, unda 
ularning daromadlari va xarajatlari ko`rsatib o`tiladi; 
- budjet - korxonala muassasalar va tashkilotlarning balansi va smetasi singari 
moliyaviy reja bo`lib, unversallik va muvofiqlashtiruvchi xususiyatga ega. 
Yuqorida ko`rib chiqilgan barcha jihatlar budjet mazmunini boyitib, to`ldirib 
turadi. Byudjet bu davlat hokimiyati organlari funksiyalarini ta'minlash maqsadida 
pul mablag`larini tashkil etish va xarajat qilish shaklidir. Bu tushunchadan ko`rinib 
turibdiki, birinchidan, budjet bu pul mabiag`larini tashkil etish va xarajat qilish 
shakli hisoblanadi, ikinchidan, budjet davlat va mahalliy hokimiyat organlarining 
funksiyalarini ta'minlaydi. 
Har qanday kategoriyaning, shu jumladan, budjetning mohiyati uning 
vazifalarida namoyon bo`ladi. Budjet keng moliyaviy kategoriya bo`lganligi 
sababli unga moliyaning barcha vazifalari xosdir. 
Budjetriing quyidagi asosiy vazifalarini ko`rsatib o`tishimiz mumkin: 
-milliy daromadni qayta taqsimlash; 
- iqtisodiyotni tartibga soiish; 
- budjet sohasini moliyaviy ta'minlash; 
- davlatning ijtimoiy siyosatini amalga oshirish; 
- markazlashgan pul mablag`lari jamg`armalarini tashkil etish va foydalanish 
ustidan nazorat o`rnatish. 
Budjet 
ommaviy-huquqiy 
kategoriya 
bo`lib, 
normativ 
tarzda 
mustahkamlanadi va davlat (ma'muriy-hududiy tuzulmalar) manfaatlarini amalga 
oshirishda xizmat qiladi. 

Download 2,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish