yo‘I harakati qoidalarining buzilishi — DYHXX organlari tomonidan aniqlangan va ma’muriy bayonnoma rasmiylashtirilgan avtotransport vositasi haydovchisi tomonidan Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 11-dekabr 472-sonli qarori (O’zbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlari to‘plami, 2000-y., 12- son, 75-modda) bilan tasdiqlangan Yo‘l harakati qoidalarining buzilishi, yo‘l- transport hodisasiga sabab bo‘lgan holatlar bundan mustasno.
“Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining (O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 223-modda) 14-moddasiga muvofiq, 50 va undan ziyod avtotransport vositalariga ega bo‘lgan avtomobilda tashuvchilarda YHX xizmatlari tuziladi (lavozimlar joriy etiladi).
YHX xizmatlari kasaba uyushmasi qo‘mitasi bilan kelishilgan normativ hujjatlar asosida faoliyat yuritadi va o‘z maqomiga ko‘ra avtomobilda tashuvchining asosiy xizmatlariga tenglashtiriladi hamda uning rahbariga bo‘ysunadi.
YHX xizmatlarining mutaxassislari ularning xizmat vazifalariga taalluqli bo‘lmagan ishlarni bajarishga jalb etilishi mumkin emas.
YHX xizmati avtomobilda tashuvchining faoliyati tugatilgan taqdirdagina tugatiladi.
II bob. YHX xizmatining tuzilishi Avtotransport vositalarining soni 50 tadan kam bo‘lgan avtomobilda tashuvchilarda YHX xizmatining vazifalari avtomobilda tashuvchining rahbarlaridan biriga yuklatiladi.
Avtotransport vositalarining soni 50 tadan 150 tagacha bo‘lgan avtomobilda tashuvchilarda YHX xizmatining vazifalarini bajaruvchi mutaxassis lavozimi joriy etiladi.
Avtotransport vositalarining soni 151 tadan ortiq bo‘lgan avtomobilda tashuvchilarda quyidagicha shtat birliklaridan iborat bo‘lgan YHX xizmati tashkil etiladi:
avtotransport vositalarining soni 151 tadan 300 tagacha bo‘lgan
avtomobilda tashuvchilarda — 2 ta xodim;
avtotransport vositalarining soni 301 tadan 500 tagacha bo‘lgan
avtomobilda tashuvchilarda — 3 ta xodim;
avtotransport vositalarining soni 501 tadan 750 tagacha bo‘lgan
avtomobilda tashuvchilarda — 4 ta xodim.
Avtotransport vositalarining soni 750 tadan ortiq bo‘lgan avtomobilda tashuvchilaming YHX xizmatida har 250 ta avtotransport vositalari uchun qo‘shimcha ravishda yana 1 ta xodim lavozimi joriy etiladi.
Avtotransport vositalarining soni 500 tadan ortiq bo‘lgan avtomobilda tashuvchilarda yo‘l harakati xavfsizligi bo‘yicha rahbar o‘rinbosari lavozimi joriy etiladi.
YHX xizmatida mazkur Nizomga asosan belgilangan xodimlar soni doirasida xizmat (bo‘lim) boshlig‘i, katta muhandis, muhandis lavozimlari joriy etiladi. YHX xizmati xodimlarining vazifalari mazkur Nizom, xodimlarning lavozim yo‘riqnomalari va avtomobilda tashuvchining boshqa lokal normativ hujjatlari bilan belgilanadi.
“Yo‘1 harakati xavfsizligi to‘g‘risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining 21 - moddasiga asosan, YHX xizmatlari xodimlari O’zbekiston avtomobil va daryo transporti agentligi tomonidan tasdiqlangan maxsus dasturlar bo‘yicha vaqti-vaqti bilan, uch yilda kamida bir marta o‘z malakasini oshirib, malaka imtihoni topshirishi kerak.