73
Vagonetkaeshelonlari-grammatik maʼnosi:nima?ot soʻz turkumi,bosh kelishikda,koʻplikda
Vagonetkaeshelonlari-ilmiy uslubda
Bir maʼnoli,maʼno koʻchishi kuzatilmaydi.
262"Eli turkdir. Shahar aholisi va bozorga keluvchilaardan turkiyni bilmaydigan kishi yo‘q.
Elining tili adabiy tilga muvofiq”.
“Boburnoma”dan olingan ushbu tasvir qaysi joy nomi haqida.
Ushbu joy nomi haqida Bobur yana qanday ma’lumotlar keltirgan?
JAVOB: Bu taʼrif Andijon shahri haqida boʻlib,yana bu shaharga shunday taʼrif beriladi:Fargʻona
viloyati poytaxtidir,uch darvozasi bor,shaxarga 9tarnov suv kiradi,biroq tashqariga chiqmaydi,Oq
qushlari ham koʻp boʻladi,qalʼaning tevarak atrofi Xandaq.Uning tashqarisi tosh toʻkilgan katta
koʻchadir.Havosining rutubati bor.Kuz paytida xalq koʻp bezgakka chalinadi.
263“Bobur –qomusiy olim”. “Boburnoma –qomusiy asar”. Ushbu fikrlarni dalillang.
JAVOB: Buyuk qomusiy olim Z.M.Boburning "Boburnoma"asari bebaho qoʻllanma.U nafaqat
Markaziy Osiyo davlatlari va yoki Eron,Turkiya,Bangladesh, Pokiston va yana bir qator
davlatlarning madaniyati,tarixi,urf-odatlari, qadriyatlarini oʻzida aks ettirgani bilan qimmatlidir.
"Boburnoma"oʻzbek va umumturkiy adabiyotining dunyoga maʼlum
va mashhur qomusiy
asari.Bu memuarda Oʻzbekiston, Afgʻoniston va Hindiston xalqlarining madaniyati,
qadriyatlari,oʻziga xos xususiyatlaridan tortib,tabiati,geografiyasi,
hayvonot va nabotot olami
toʻgʻrisida bebaho maʼlumotlar mavjud.Bu nodir manbaning turli tillarga tarjima qilingan
nashrlarini qoʻya turaylik,oʻzimizda mumtoz asarlari yuzasidan
tuzilgan mukammal izohli
lugʻatlar ham kamchilikdan holi emas.
Qomusiy-soʻz boyligi mukammal degan maʼnoni anglatadi.
264“Boburnoma”da keltirilgan meva va poliz ekinlari haqida ma’lumot bering.
JAVOB: Bu asarda bir qancha meva va poliz ekinlari nomlari keltirilgan.Masalan,
Hindiston-anba va keyla.
Anba mevasi haqida uni aksar xom uzadilar,murabbosi yaxshi boʻladi,shaptoliga oʻxshashligi bor.
Keyla haqida esa terisi oson soʻyiladi,hech donasi va vazni boʻlmaydi,bodimjondan biroz uzunroq
va ingichkaroqdir.Xushbichim daraxti bor.
Margʻilon mevalaridan anori va oʻrigi,
Anori "donakalon" yirik donali,chuchuklikda oʻrik taʼmidan ancha shirin,Samnon anorlaridan
ustun qoʻysa boʻladi deb taʼriflaydi.Oʻrigini esa"subxoniy"deydilar,juda lazzatli boʻladi.
Fargʻona mevalaridan qovun va noshvotini taʼriflaydi.
265“Boburnoma” va uning kompozitsion qurilishi haqida ma’lumot bering.
JAVOB: Boburnoma asari boburning hayotiy asar hisoblanadi "boburnoma"adabiy
va tarixiy
ahamiyatga molik asar. Unda óz davridagi kóplab kishilarning turli vaziyatlardagi kechinmalari
Osiyoning kóplab tog'lar daryolar órmonlari va chóllari iqlimi aholisi ijtimoiy iqtisodiy siyosiy
ahvoli haqidagi malumotlar jamlangan asarda tarixning bobur yashab ótgan davri voqelari
ifodalangan bu voqealar Andijon samarqand xójand hirotdan boshlab kobul va agragacha bólgan
qamrovga ega .
266“Boburnoma”ni o‘rgangan tadqiqotchi-olimlar haqida ma’lumot bering
J: Boburnomani órgangan tadqiqotchilar
74
Sóngi temuriy shaxzodalardan Z.M.Boburning jozibador shaxsi jóshqin hayoti va faoliyati
insoniy fazilatlari jahon faniga qóshgan hissasi hamda avlodlariga bag'ishlab kóplab ilmiy tarixiy
badiiy asarlar yaratilgan jahon tarixnavuslik ilmida eng kóp va hóp órganilgan vatandoshimiz
boburdr.Ayni kunga qadar ózbek yozuvchilaridan tashqari bobur haqida asar yaratgan bir necha
ónlab chet ellik mualliflarng nomlari tanish 1995 yili "chólpon nashiryotida
ingliz tarixchisi
U.Erskning "Bobur hindistonda "asari
Hind tarixchisi L.P.Sharmang 1988 yili dehlida bosilgan .
"Boburiylar saltanati" asari amerkalik olim S.M.Berkning "Akbarshoh boburiylarning eng buyugi
"asarlarida Boburga zamondosh tarixchilarng qól yozmalari hindiston tarixiga oid tadqiqotlar xx
asarning jahonga mashhur olim va tarjimonlarning asarlarida boburng butun hayot
yóli,bolalik,óspirinlik,yigitlik yillari ,tashvishli kunlari,hukumronlik
faoliyati ,diniy falsafiy
qarashlari Davlatni boshqarish usli ,madaniyat va sanatga
munosabati singari masalar
tasvirlangan bundan tashqari amirkalik va faransaylik olimlar ham bobur shaxsiyatiga nisbatadan
kóplab ilmiy ishlar qilgan jumladam faransiyalik sharqshunos bartolime D'erbelo fransz ahliga
boburnomani dastlab malumot bergan
267“Q
Do'stlaringiz bilan baham: 
