Yoshlarning o‘zbekiston respublikasi konstitutsiyasida belgilangan huquq va majburiyatlari

Miting bu - siyosiy masalalar muhokamasi uchun yig‘ilgan jamoa yig‘ilishidir.

Yig‘ilish bu - yopiq imoratda yoki biror xonada o‘tkaziladigan, ma'lum bir masalalarni muhokama qilish va qaror qabul qilish uchun yig‘ilgan shaxslarning majlisidir. Majlis shaklidagi yig‘ilishlar majlis tashkilotchilari tomonidan ishtirokchilar sonini chegaralash uchun tanlanishi mumkin, lekin bu yig‘ilishlarning asosiy mohiya­tini belgilamaydi.

Namoyish - bu ijtimoiy siyosiy norozilikning ochiq ko‘rinishi bo‘lib, namoyishchilarning u yoki bu masalalar bo‘yicha ommaviy tarzdagi ochiq munosabatlardir. Namoyish asosan miting bilan bosh­lanadi va tamom bo‘ladi²¹.

Davlat ishlarini boshqarishda fuqarolarning ishtirok etish huquqlariga bevosita aloqador bo‘lgan muhim huquqlardan biri, bu fuqarolar­ning o‘z manfaatlarini himoya qilish maqsadida kasaba uyushmala­riga, siyosiy partiyalarga va boshqa jamoat birlashmalariga uyushish, ommaviy harakatlarda ishtirok etish huquqidir (O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 34-moddasi).

Bu huquq fuqarolarga yuqorida aytib o‘tilgan maqsadlarda ijtimoiy uyushgan faoliyat olib borishning turli shakllariga birlashish, u yoki bu vazifalarni bajarish uchun kuchlarini umumlash­tirish imkonini beradi.

“Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar” deb nomlangan IX bobda fuqarolarning huquq va erkinliklarini iqtisodiy kafolatlash davlatda amal qilib turgan iqtisodiy tizim orqali namoyon bo‘ladi. Har bir mamlakatda shaxsning ijtimoiy-iqtisodiy huquq va erkinliklari uning jamiyatda erkin yashashini ta'min­lash maqsadida mustahkamlanadi. Bu bevosita shaxslarning moddiy manfaatlarini himoyalash va ularni ta'minlash bilan bog‘liqdir. Davlat ularni amalga oshirishga ko‘maklashadi, sharoit yaratadi.

“Inson huquqlari va erkinliklarining kafolatlari” deb nomlangan X bobda inson huquqlari va erkinliklarining kafolatlariga tushuncha, ularning turlari va kafolatlarning huquqiy asoslari ko‘rsatilgan. Kafolatning asosiy vazifasi sifatida fuqarolarni huquq va erkinliklarini amalga oshirish jarayonida vujudga keladigan to‘siqlarni bartaraf etish bilan bog‘liq bo‘lgan majburiyatlarning bajarilishi ta'kidlanadi.

Konstitutsiyamizning XI bobi 47-52 moddalarida fuqarolarning burchlari o‘z aksini topgan. Shu jumladan O‘zbekistonda istiqomat qilayotgan chet el fuqarolari, fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning burchlari Konstitutsiyamizning 23-moddasiga muvofiq “O‘zbekiston Respublikasi xududidagi chet el fuqarolarining va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning huquq va erkinliklari halqaro huquq normalariga muvofiq ta'minlanadi. Ular O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, qonunlari va halqaro shartnomalari bilan belgilangan burchlarni ado etadilar. Barcha fuqarolar Konstitutsiyada belgilab qo‘yilgan burchlarni bajaradi”²²deb Konstitutsiyamizning 47-moddasida mustaxkamlangan.

Fuqarolar Konstitutsiya va qonunlarga rioya etishga, boshqa kishilarning huquqlari, erkinliklari, sha'ni va qadr-qimmatini hurmat qilishga, O‘zbekiston xalqining tarixiy, ma'naviy va madaniy merosini avaylab-asrash, qonun bilan belgilangan soliqlar va yig‘imlarni to‘lash, Vatanni himoya qilish kabi burchlarini ado etishga majburdirlar.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov ta'kidla­ganlaridek, “Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi va boshqa asosiy xalqaro hujjatlarning prinsipial qoidalarini o‘zida mujassam etgan holda, Konstitutsiyamiz inson huquq va manfaatlari, uning erkinliklari davlat manfaatlaridan ustunligini mustahkam­ladi, odamlarimiz uchun munosib hayot sharoiti yaratishni o‘zining tub maqsadi etib belgiladi, ijtimoiy adolat tamoyillarini e'lon qildi”²³.