Yosh va pedagogik psixologiya

Bilimlarni o'zlashtirish jarayoni va uning psixologik komponentlari

Ta'lim jarayonining natijasi o'zlashtirish, ichki va tash?i faoliyatni ma?sadga muvofi? ravishda o'zgartirishdir. Ta'lim bir odamning bosh?asiga bilim va ko'nikmalar berishidir. Bilim, ko'nikma va malakalar ta'lim jarayonining natijasidir. Bilimlarni o'zlashtirish jarayoni muammosi
P.Ya.Galperin va N. F. Talizina tomonidan o'rganilgan. Ular a?liy ?atti- ?arakatlarni bos?ichma-bos?ich shakllantirish nazariyasini ishlab chi??anlar.
Mualliflar a?liy ?atti-?arakatlarni moddiy ?olda tashki nut? yordamida ?amda a?liy shaklda, fikrda namoyon bo'lishini izo?lab berdilar. Akliy ?atti-?arakatlarning birinchi bos?ichi rasm, sxema, diagramma va shartli belgilar tarzida o'z ifodasini topadi. A?liy ?atti-?arakatlarning ikkinchi bos?ichi ko'rgazmalardan olgan tasavvurlari to'?risida o'?uvchilarning ovoz chi?arib, fikr yuritishidan iboratdir. Uchinchi bos?ich esa, sub'ekt ongida tasavvur, tushuncha, ?onuniyat, xossa, xususiyat, operasiya, usul tari?asida namoyon bo'ladi. Ma'lumki, o'?uvchilarga taklif etiladigan axborotlar a?l bovar ?ilmaydigan darajada tezlik bilan ko'payib bormo?da. Shuningdek, ularning juda tez eskirib ?olib, yangilashni ta?ozo etishi ?am o'z-o'zidan ma'lum bo'lmo?da.
To'rtinchi bos?ichda bajarilgan ?atgi-?arakatlar ichki rejada ovoz chi?arilmay bajariladi.
Beshinchi bos?ichda esa faoliyatni fikran bajarishga o'tiladi. Bundan ravshan ko'rinib turibdiki, materialni asosan yodlab olish va xotirada sa?lab ?olishga asoslanadigan ta'lim ?ozirgi talablarga ?isman javob bermo?da. O'?uvchilarga ?amisha yangilanib turadigan axborotni musta?il ravishda o'zlashtirib borishga va o'?ishni bitirib ketganidan keyin, kishiga jadal sur'atlar bilan o'sib borayotgan fan- texnika tara??iyotidan or?ada ?olib ketmaslik imkoniyatini beradigan ?obiliyatlar tara??iyotini beruvchi tafakkur sifatlarini tarkib toptirish muammosi birinchi o'ringa chi?ib bormo?da. Ta'lim jarayonida o'zlashtirishning muvaffa?iyati ?uyidagilarga bo?li?:

1. 
   Ta'lim mazmuniga.
   
2. 
   O'?uv rejalari, dasturlari, darsliklar va o'?uv
   

?o'llanmalarining mavjudligiga;
Ta'lim metodikalarini takomillashganligiga;
O'?ituvchi ma?oratiga;
O'?uvchining individual psixologik xususiyatlariga.
Tad?i?otlar shuni ko'rsatadiki, turli individual tipologik xususiyatlarga ega o'?uvchilar uchun ta'limning yagona ?ulay, optimal sharoitlarini yaratish mumkin emas. Ammo o'zlashtirishning samaradorligini oshirishda muammoli ta'lim, noan'anaviy ta'lim usullarini ?o'llash mu?im a?amiyatga egadir.

4.