Yoqubjonova nigora abdusamatovnaning

Turk  tilshunosligida  so‘zlarning  turkumlanishi.  Turk  tilshunosligida 

so„zlar  ma‟no  va  vazifasiga  ko„ra,  asosan,  uch  katta  guruhga  to„planadi  (otlar, 

fe‘llar  va  yordamchi  so‗zlar).  Qolaversa,  ot  turkumining  o„zi  ham  to„rt  kichik 

guruhni  o„z  ichiga  oladi,  bu:  ot  (ad,  isim),  sifat  (sifat),  olmosh  (zamir),  ravish 

(zarf).

13

  Bu  uch  yirik  turkumdan  otlar  va  fe‟llar  ma‟noli  so„zlar,  yordamchi  so„z 

turkumlariga  kiruvchi  so„zlar  esa  ma‟no  ifodalamaydigan,  faqat  muayyan  vazifa 

bajaruvchi so„zlar hisoblanadi. Bunga ko„ra turk tilidagi  ev (uy), çiçek (gul), elbise 

(kostyum, ust kiyim) so„zlari ot so„z turkumiga oid, ma‟noga ega so„zlar, geliyor 

(kelyapti),  uzandi  (uzandi,  yotdi),  bilmeliyiz  (bilishimiz  kerak)  kabi  so„zlar 

muayyan  ma‟no  tashiydigan,  har  biri    alohida  ish-harakatni  ifodalovchi  so'zlar, 

ya‟ni fe‟llar, için (uchun), gibi (kabi, singari), ile (bilan) so„zlari esa alohida holda 

ma‟no  kasb  etmaydigan,  mustaqil  so„zlar  bilan  birga  qo„llanib,  ma‟lum  vazifa 

bajaruvchi yordamchi so„zlar hisoblanadi. Ular na bir predmet yoki hodisani, na bir 

ish-harakatni ifodalaydi, ular faqat  senin için geldim, ateş gibi yakiyor, bicak gibi 

                                                           

11

 A.Nurmonv va boshqalar. Hozirgi o„zbek adabiy tili. – Toshkent. Ilm ziyo, 2011. – B.129 

12

 A.Buran. Çağdaş Türk Yazı dıllerı. – Anadolu Unıversıtetı, 2015. – B. 141 

13

 Z. Xudoyberganova. Turk tili nazariy grammatikasi. Toshkent: Tafakkur bo„stoni 2015. – B. 40 

---

15 

 

kesti

14

  kabi  gaplar  ichida  muayyan  vazifani  bajaradi,  so„z  yoki  birikmalarni  bir-

biriga bog„lashga xizmat qiladi.