Yo‘nalishi uchun mo‘ljallangan bo‘lib, oliy ta’limning mavjud davlat standartlariga va ishchi o‘quv dasturlariga mos keladi

Qisqcha nazariy ma’lumotlar.

Birinchi rasmda tranzistorlar va qaytuvchi musbat aloqali C_b1 i S_b2 kondensatorlari orqali tranzistorning VT1, VT2 kollektorlariga va VT2,

a) b)
Rasm 1. Mulьtivibrator sxemasi (a) va uning vaqt diagrammasi(b).
Mulьtivibratorda impulьslar generatsiyasi manba yoqilishi bilan ro‘y beradi. (rasm 1. b)
Bipolyar tranzistorli mulьtivibratorlarni ko‘pincha kollektor-baza bog‘lamli simmetrik sxemada qilinadi (rasm 1.a). Rasmdan ko‘rinib turibdiki, mulьtivibrator ikki kuchaytirgich OE kaskadli, bunda har bir chiquvchi kuchlanish boshqasining kirishiga uzatiladi. Sxema manbaga E_k ulanganda ikkala tranzistor bazasiga R_B1 i R_B2 rezistorlari orqali manfiy siljish beriladi, bunda tranzistor kollektor nuqtalarini o‘tkazib yuboradi. Ammo sxemaning bunday holati turg‘un emasdir. Sxemada qaytuvchi musbat aloqa mavjudligiga β_Ku >1 shartlar bajariladi va ikki kaskadli kuchaytirgich o‘z-o‘zicha paydo bo‘ladi. Regeneratsiya jarayoni boshlanadi – bir tranzistorda tok tezda ortadi va boshqa tranzistorda esa tok kamayadi.
Tranzistor VT1da tasodifiy ravishda baza yoki kollektorda qarshilik o‘zgarishi natijasida tok I_K1 ortib borsin. Bunda rezistor R_K1da kuchlanish pasayishi ortadi va tranzistor VT1 kollektori musbat potensial oshishiga ega ega bo‘ladi. Modomiki kondensator S_B1 dagi kuchlanish bir lahzada o‘zgarmas ekan, bu kuchlanish tranzistor VT2 bazasiga sarflanadi, va uni yopadi.
Bunda kollektor toki IK2 kamayib boradi, tranzistor VT2 ning kollektoridagi kuchlanish yanada manfiylashadi va, kondensator SB2 orqali tranzistor VT1 bazasiga uzatib, uni yanada kattaroq ochib, tok IK1 oshiradi. Bu jarayon shiddatli kechadi va tranzistor VT1ni to‘yingan rejimga olib o‘tadi, tranzistor VT2 esa uzilish rejimiga o‘tishi bilan yakunlanadi. Sxema vaqtinchalik o‘zining bir muvozanat (kvazimuvozanat holat) holatiga o‘tadi. Bunda tranzistor VT1 ochiq holatini manbaa Ek rezistor RB1 orqali ta’minlab turadi, yopiq tranzistor VT2 holatini esa kondensator SB1dagi musbat kuchlanish (UCb1 = UB2 > 0), ochiq tranzistor VT1ning baza – emitter oralig‘idagi ta’minlaydi.