Yo‘nalishi uchun mo‘ljallangan bo‘lib, oliy ta’limning mavjud davlat standartlariga va ishchi o‘quv dasturlariga mos keladi

Nazorat savollari:

Operatsion kuchaytirgich (OK) deb nimaga aytiladi?

OK nechta kirishga ega?

OKlarda kirish kaskadi sifatida qanday kuchaytirigich qo‘llaniladi?

Uch kaskadli OKning soddalashtirilgan prinsipial sxemasini tushuntirib bering.

CHiqish kaskadi necha bosqichdan iborat?

Turg‘unlikni oshirish uchun nima qilish kerak?

Laboratoriya ishi №7
Mavzu: Kollektor-baza bog‘lanishli o‘z-o‘zidan tebranuvchi mulьtivibrator sxemasini o‘rganish.


Ishning maqsadi: Tebranuvchi mulьtivibrator sxemasini o‘rganish.


Tajriba stendining tuzilishi.
Laboratoriya qurilmasi ES 8A stendi va ossillografdan iborat.
Old panelning yuza qismida tegishli yozuvlar bilan quyidagilar joylashtirilgan:

• 
  stendni yoqish uchun VKL tumbleri;
  
• 
  yoqilishni nazorat qiluvchi SETЬ lampochkasi;
  
• 
  kollektor manba kuchlanishini tekis o‘zgartirish uchun “Ek” regulyatori;
  
• 
  sig‘im kuchlanishini tekis o‘zgartirish uchun “Esm” regulyatori;
  
• 
  “Ib” baza tokini o‘lchovchi qurilma;
  
• 
  Kollektor kuchlanishini o‘lchash uchun “Ek” qurilmasi;
  
• 
  Sig‘im kuchlanishini o‘lchash uchun “Esm” qurilmasi;
  
• 
  Differensiallovchi zanjir chiqishidagi impulьs uzunligini tekis o‘zgartirish uchun “Rd” regulyatori4
  
• 
  Differensiallovchi zanjirni yoqish uchun “S1” tumbleri;
  

“GENERATOR” zonasida quyidagilar joylashgan:

• 
  diapazonlar bo‘yicha o‘zgartirgich;
  
• 
  chastotani tekis o‘zgartiruvchi regulyator;
  
• 
  musbat impulьslar davomiyligi regulyatori;
  
• 
  o‘tkir qirrali impulьslar davomiyligi regulyatori;
  
• 
  impulьslar amplitudasi regulyatori;
  
• 
  impulьslar shakli o‘zgartirgichi.
  

“NAGRUZKA” (yuklama) qismida quyidagilar joylashgan:

• 
  “S2” chiqishlar o‘zgartirgichi;
  
• 
  “S3” yuklama turi o‘zgartirgichi;
  
• 
  “Sg1”, “Sg2” kondensator o‘zgartirgichi;
  
• 
  “Rn” yuklama kattaligini tekis o‘zgartirish uchun regulyator;
  
• 
  Rg differensial zanjir vaqt doimiysini tekis o‘zgartiruvchi regulyator.
  

“1” zonada quyidagilar joylashgan:

• 
  “S1” elementlar o‘zgartirgichi;
  
• 
  “S2” sig‘im manbasini o‘chirish uchun;
  
• 
  Tranzistorning kollektor yuklamasini o‘zgartiruvchi “Rk” regulyatori;
  
• 
  “Su” tezlanuvchi kondensator kattaligi o‘zgartirgchi.
  

“2” zonada quyidagilar joylashgan. Ular chastotani tekis va pog‘onali nazoratini amalga oshiradilar.

• 
  “R_b” regulyatori;
  
• 
  “R_sm” regulyatori;
  
• 
  “S_bmkf” o‘zgartirgichi.
  

“4” zonada quyidagilar joylashgan:
- impulьs davrini pog‘onali nazorat qiluvchi “S_bmkf” o‘zgartirgichi.
“5” zonada quyidagilar joylashgan:

• 
  impulьs ketma-ketligi chastotasini bir tekis o‘zgartiruvchi “R4” regulyatori;
  
• 
  impulьs ketma-ketligi chastotasini bir tekis o‘zgartiruvchi “R5” regulyatori;
  

“6” zonada quyidagilar joylashgan:

• 
  impulьs davrini tekis o‘zgartiruvchi “R1” regulyatori;
  

“VЫX GEN” (generator chiqishi) zonasida quyidagilar joylashgan:

• 
  generatorning 18 va 19 chiqish uyalari;
  

“KONTROLЬNЫE TOCHKI” (nazorat nuqtalari) zonasi ossillografni yoqish uchun 1....9 uyalarini o‘z ichiga oladi.
“VЫXOD” (chiqish) zonasi 10...12 uyalarini o‘z ichiga oladi.
Qurilma korpusi bilan bog‘langan korpus uyalari. Stend ichidagi old panelga quyidagilar ulangan:

• 
  o‘zgartirish bloklari – A4S1...
  

Stend quyidagilardan iborat:

• 
  Integral mikrosxemalarda impulьs generatori; 5
  
• 
  CHastotani nazorat qiluvchi avtogeneratorli mulьtivibrator; 2
  
• 
  Korrektorlovchi diodli avtogeneratorli mulьtivibrator; 3
  
• 
  Emitter aloqali kutuvchi mulьtivibrator; 4
  
• 
  Integral mikrosxemalarda avtogeneratorli mulьtivibrator; 5
  
• 
  Integral mikrosxemalarda kutuvchi mulьtivibrator; 6
  
• 
  Tranzistorlarda klitli kaskad; 1
  
• 
  Ta’minlash manbasi;
  
• 
  Kommutatsiya qurilmasi;
  
• 
  Nazorat qiluvchi qurilma;
  
• 
  Kod moduli;
  
• 
  O‘lchovchi qurilma.
  

Stendga qo‘yilgan impulьs generator chiqishda impulьslar ketma-ketligini shakllantiradi. Bunda oldindan impulьs ketma-ketligi chastotasini tekis nazorat qilish, impulьs davomiyligini tekis nazorat qilish, chiqish kuchlanimshi amplitudasini va turli shakldagi impulьslarni oldini olishni tekis nazorat qilish ko‘rib chiqilgan. Barcha regulirovkalar nazorat qurilmasida amalga oshiriladi. Kuchlanish generatorning chiqish uyalariga kelib tushadi. Impulьslar generatori tranzistor va kutuvchi mulьtivibratorlardagi kalitli kaskadni tadqiq kilish uchun ishlatiladi
CHastotani pog‘onali nazorat qilish (CHASTOTA) o‘zgartirgichi orqali kommutatsiyalanuvchi, vaqt beruvchi kondensator yordamida amalga oshiriladi.
Xar bir kichik diapazon chegarasida chastotani tekis nazorat qilish A10 R5 (CHASTOTA) potinsiometri yordamida amalga oshiriladi.
To‘g‘ri burchakli impulьslar davomiyligi ( DLITELЬNOSTЬ) potinsiometri yordamida amalga oshiriladi.
Impulьs amplitudasi (AMPLITUDA) potinsiometri yordamida amalga oshiriladi.
O‘tkir burchakli impulьslar davomiyligi ( DLITELЬNOSTЬ) potinsiometri yordamida amalga oshiriladi.
“ ” “ ” o‘zgartirgichi orqali o‘tkir burchakli manfiy impulьslar (VЫX GEN) chiqish uyalariga kelib tushadi.
Tranzistordagi kalit kaskadi VT1 tranzistorida bajarilgan. Generatorning VЫX GEN chiqishidan kuchlanish bog‘lovchi shnur yordamida (“1”) kirish uyasiga yoki (“2”) kirish uyasiga uzatiladi.