Yengil sanoat texnologiyalari kafedrasi «amaliy antrapologiya asoslari»

Tana o'lchamlarining tasnifi

Qomatni tavsiflash uchun esa alohida o'lchovlardan foydala­niladi: umurtqa pog'onasining va tananing ma'lum bir joylarida-gi egilishlar darajasi aniqlanadi.

Semizlik darajasini aniqlash uchun turli sohalardagi yog' qatlamlarining miqdori o'lchanadi. Shuni ta'kidlab o'tish kerak-ki, klassik antropometriyada asosan skelet o'lchamlarini bildira-digan hamda toialik va mushak to'qimalarining shakliga bog'liq bo'lmagan proyeksion va to'g'ri chiziqli o'lchamlar ko'proq ahamiyatga egadir.
Amaliy antropometriyada esa chiziqli o'lchamlar qatorida yoy o'lchamlari ham katta ahamiyatga ega. Masalan, aholining o'lcham tipologiyasini tuzish uchun o'tkaziladigan o'lchovlar olishda gavda yuzasi bo'ylab olinadigan bir qator maxsus o'l­chovlardan foydalaniladi.
Xulosa qilib aytganda, odam organizmining bir qator mor-fologik xususiyatlarini aniqlash uchun (mushak tuzilishi va yog' qatlamlarining, ko'krak qafasi shaklining, orqa tuzilishining rivojlanishi va boshqalar) o'lchov natijalari bilan bir qatorda balli baholash ham keng qo'llaniladi. Bunda har bir xususiyatni tav-siflash uchun belgilangan barcha variantlarning aniq miqdorini tanlab olish zarur.
1- usul. Nuqtalar orasidagi masofani 3 tekislikdan biriga proyeksiyalab o'lchash ko'ndalang diametr yoki diametr deb ataladi. Bu ko'ndalang o'lchamlar gavda va uning alohida o'l-chamlari uzunliklarini aniqlaydi. Gavdaning alohida o'lchamlari nuqtalarning yerdan o'lchangan balandligining ayirmasiga qarab topiladi. Bundan tashqari bu usulda old va orqa proyeksion dia-metrlari topiladi. Bular ko'krak, bel, bo'ksa, bo'yin, son va h.k. past-balandlikdagi chiziqlar va ko'ndalang proyeksion diametrlar bo'lib, 3 ta tekislik sistemasida aniqlanadi.
2- usul. Ikki nuqta orasidagi eng qisqa masofani topish. Bu o'lchashlar to'g'ri diametrlar deb ataladi. Masalan: 2 ta akro-mial nuqtalar orasidagi masofa, 4 yelka kengligining diametri, 2 ta bo'ksa nuqtalari orasidagi masofa, 4 chanoq kengligining diametri hisoblanadi.