Yengil sanoat jihozlarini

iz
777^7
s !
ё
41
чплт)]ит
ТШ1
т а
^2ZZZZZZ2ZZZZ3
ж
и
и
\
24-rasm . Aylanish o‘qi vertikal joylashgan mokining ignaga 
nisbatan holati.
Bir ipli zanjirsimon bahya hosil qiluvchi mashinalarda me’yordagi 
bahyahosil bo‘lishini ta’minlash uchun chalishtirgich ignaga nisbatan shun­
day o‘matilishi kerakki, ilmoqni ilib olish paytida moki burunchasi igna 
o‘qida bo‘lgan paytda igna quloqchasi markazidan moki burunchasiga 
bo‘lgan Amasofamashinalaming sinflariga qarab, 1-1,5 m m , 2,5 mm,
4-4,5 mm ni tashkil qilishi kerak. (25-rasm).
25 
- rasm. Bir ipli zanjirsimon bahya hosil 
qiluvchi mashinalarda chalishtirgichning halqani 
ilib olish paytidagi ignaga nisbatan holati. 
Chalishtirgichriiiigdidd^aholatidauninglxnim- 
chasi masofasi В ignadan mashinalaming sinflariga 
qarab 4-6 mm uzoqlikda bo‘lishi kerak. (26-rasm).

---

26 - rasm. Bir ipli zanj irsimon bahyali tikuv 
mashinalarida chalishtirgichning eng chekka 
holati.
Tekis tugma materialga qadalgandan so‘ng 
uning osdni mustahkamlash mashinalarida chalishtir- 
gich ignaga nisbatan shunday o" matiladiki, unda igna 
quloqchasi yonida hosil bo‘ Igan halqani ilib olish ignaning o‘ng holatida ham, 
chap holatida ham ta’minlangan bo‘lishi kerak, Ignaning o‘ng va chap holat- 
lari uchunchalishtiigichburunchasiga nisbatan ignaqulcx}chasiningbalandlik 
bo‘yicha holati birxil bo‘lmaydi (ignaningo‘ng holati uchim pastda, chap 
holad uchun yuqorida), chunki chalishtirgich o‘ ng holatdan chap holatgacha 
bo‘lgan yo‘lni bosibo‘tguncha ignaning o‘zi taxminan 2 mm ga ko‘tarilishga 
ulguradi. Halqani iIibolishholatida,ya'ni chalishtirgich buninchasi igna o'qida 
joylashganda, moki bunmchasi chetidan igna quloqchasigachabo‘ Igan maso- 
fe ignaning o‘ng holati uchun 3 - ЗД mm ni, ignaning c h ^ holati uchun 1 -1Д 
mm ni tashkil etishi kerak. (27-rasm). Chalishtirgichning burunchasi o‘q 
yo‘nalishi bo‘yicha ignayonidan 0,1-0Д mm oraliqda o‘tishi kerak.(28-rasm).
27-rasm . Tugmaqadashyarim 
avtomatida igna va chalishtirgichning 
joylashishi
28“ rasm.Chalishtirgich va moki orasidagi tirqish.
Ikki ipli zanjirsimon bahyali mashinalarda bahya 
hosil bo‘lishinita’minlashmaqsadida ignaning pastki chek­
ka holatida chalishtirgich burunchasi igna o‘qidan 5,5 mm 
masofada joylashishi kerak; igna eng pastki chekka holat­
dan 5,6 mm ga ko'tarilganda chalishtirgich burunchasi igna 
o‘qidan 2,7-3 mm masofada joylashishi kerak. (29-rasm).
iTim
-■E

---

5.5 m m
V
о
2 9-rasm . flddiplizanjirsimon 
bahyali tikuv mashinalarida ignaning 
yuqoriva 
ostkiholatiaridachalishtirgichuchining 
joylashishi.
E
E
t
-
Ustki vaosfldhalqalami ilib olishp^- 
tidacMishdigichburunchaa ignadan0,05-
0,1 mmoraliqdao‘tishikeraL (30-rasm)
30-rasm. Bdd ipli zanjirsimon 
bahyali tikuv mashinalarida igna va 
chalishtirgich orasidagi 
tirqishning o‘matilishi. 
a-ustki halqani ilib olish paytidagi 
chalishtirgich holati; 
b-ostki halqani ilib olish paytidagi 
chalishtiigich holati.
QOSiOImm
rin
\/
QOSlOImm
Tekis bahyali mashinalarda 
bahya hosil bo‘lishini ta’minlash uchun igna yuritgich ignalari bilan va 
chalishtirgich aniqtarzdao‘matilganbo4ishikerak. Igna yuritgich pastki 
chekkaholatida chapki igna quloqchasining o‘rtasi igna plastinasining yu- 
qori sirtidan 18 mm pastda, o‘ng tomondagi igna quloqchasining o‘rtasi- 
gina plastinasining yuqori sirtidan 15 mm pastda joylashgan bo‘lishi kerak. 
(31 -rasm).
3 1 -ra s m . Tekis bahyali 
tikuv mashinalarida igna va 
chalishtii^chning o‘zaro 
joylashishi.
Y
Chalishtirgich shunday 
o‘matilgan bo‘Ushi kerakki, 
chekka o ‘ng holatida uning

---

uchi o‘ng tomondagi ignadan 4,5 mm masofada va igna plastinasi yuqori 
sirtidan 8 mm balandlikdajoylashgan boMishi kerak. Chekka o ‘ng holati- 
da chalishtirgich uchi, o ‘ng tomondagi ignadan 5,5 mm masofada joyla- 
shishi kerak.
32 - rasm.Tekis bahya hosil qilib, trikotaj 
buyumlarini tikish mashinalarida igna va 
chalishtiigich orasidagi tirqishni o ‘matish.(8 
mm4^halishtirgich uchidan igna plastinkasi- 
gachabo‘lganmasofa; 5,5 mm-chalishtirgich 
uchidan ignao‘qigacha bo‘lgan masofa).
ningo* 
ignauchun- 
14mmga.
na plastinasi yuqori sirtidan pastdajoylashishi kerak: o"rt
16,5 mm ga, chap igna uchun 19 mm ga, o‘ng igna uchun-
33-rasm.Ddd ignali yo‘rmab tikish 
mashinalarida ignaning ustki qismining 
o‘matilishi.
Halqani ilib olish paytida, ya’ni 
chalislitirgich uchlari chapga harakatlanib, 
o‘ng tomondagi ignaning o‘qiga yaqinlash- 
ganda, o"ng tomondagi ignaquloqchasi o'rtasi bilan igna plastinasi yuqori sird 
orasidagi masofa 11 mm ni tashkil etishi kerak.
34-rasm. Yo‘rmab tikish mashinalarida ignayuritgich 
steijeni va vtulkasi orasidagi tirqish.
Yormash mashinasida igna yuritgichning pastki chddca 
holatidaharbiro'ng ignaquloqchasiningo‘itasi igna plastinasi 
yuqori sirtidan 15 mm pastda, har bir c h ^ igna quloqchasi- 
ning o‘rtasi esa 16 mm pastda bo‘lishi kerak.

---

35-rasm.Ikki ignali yo‘rmab tikish mashinalarida chap chalishtirgich 
uchining ignalarga nisbatan joylashishi. 
a-chalishtirgichnmg chap chekka holatidan o‘ng ignagacha 
bo‘lganmasofasi:
b-chalishtirgichning c h ^ halqa igna ipini ilib olishi.
Chalishtirgichlar shunday o^matilgan bo‘Iishi kerakki, unda ulaming 
chekka o‘ng holatlarida har bir chalishtirgich uchining masofasi, mos ra- 
vishdagi o ‘ng igna o‘qidan 5 mm ga teng boMishi kerak.
36-rasm. 0 ‘ng chalishtirgich uchining ignalarga nisbatan joylashishi. 
a-chalishtirgichning chekka chap holati; 
b-chalishtirgichning halqani ilib olish paytidagi holati.
Bu vaqtda igna plastinasi yuqori sirtidan o‘ng chalishtirgich uchining 
masofasi 8 mm, chap chalishtirgich uchining masofasi esa 7 mm ga teng 
bo‘lishi kerak.
Ddd ignali tikuv mashinalarida igna yuritgichning pastki chekka holati- 
da har bir igna quloqchasining o ‘rtasi igna plastinasi yuqori sirtidan 14 mm 
ga pastda joylashgan bo‘lishi kerak.

---

37-rasm . Tikish chalishtiigichming 
ignalarga nisbatan joylashishi.
Birignali tikuvmashinalaridaignayurit- 
gichning pastki chekka holatida igna quloq- 
chasining o‘rtasi ignaplastinasi yuqori sarddan 
15 mm ga pastda joylashgan bo‘lishi kerak.(31 -rasm ), chalishtirgichning 
исЫап uning chekka o‘ng holatida igna o‘qidan 5 mm masofada, igna plas- 
tinasi ustki sirtidan esa 8 mm masofadajoylashishi kerak. (32-rasm). Tekis 
bahyali mashinada halqani ilib olishda chalishtirgich uchi igna yonidan 0,1 -
0,05 mmoialigidao‘tishikeiak. (30-rasm). Chalishtirgichning pastki tomoni 
harakat chizig‘i bilan 5® burchak hosil qilishi kerak. (32,a-rasm ). Ba’zi 
tikuv mashinasida bu burchak 3“ ni tashkil qilishi kerak. (32.b - rasm.).
Biriktirish - yo^miash mashinalarida bahyaqator sifati ignalaming, bi- 
riktiruvchi, c h ^ va o‘ng chalishtirgichlaming, c h ^ chalishtiigich ipiizatgich- 
ning o‘zaro holatigabog‘liq bo‘Iadi. Ignayuritgichning yuqori holatida ig- 
nalar igna plastinasining yuqori sirtidan 9Д mm masofadajoylashishi kerak. 
(33-rasm.). Bunda igna yuritgich vtulkasi va steijen flansi orasidagi oraliq
1,5 mm ga teng bo‘lishi kerak. (34-rasm). Yo‘rmash ignasining pastki chekka 
holatida c h ^ chaiishtirgichning burunchasi igna harakat chizigHdan 4 mm 
masofadajoylashishi kerak. (35-rasm.). Chapki chekka holatida o‘ng cha­
lishtirgichning uchi o‘ng igna sirtidan 4,5 mm masofadajoylashishi zarur (36- 
rasm.). Chapki chekka holatida biriktiruvchi chalishtirgichning burunchasi 
ignadan 3 mm masofadajoylashishi lozim 
(37-rasm).
38-rasm.Ignaplastinasi va tikish chalish- 
tirgichi orasidagi tirqish.
Ignalar yuqori chekka holatida igna 
plastinasining pastki sirti va biriktiruvchi 
chalishtirgich orasidagi oraliq 1-1,5 mm 
gateng bo‘lishi lozim (38-rasm). C h ^ va

---

o ‘ng chalishtirgichlaming o‘zaro kesishishi 
paytida ular shimdayjoylashgan bo‘lishi ke- 
rakki, unda chap chalishtirgich quloqchasi 
chetidan o ‘ng chalishtirgich konturigacha 
bo‘lgan masofa 0,2-0,3 mm chegarasida 
bo ‘ Isin (3 9-rasm.).
39-rasm.Chap vao‘ng chalishtirgichning 
o‘zarojoylashishi.
Ipuzatilishivabahyatortilishiningo‘zvaqtidaamalgaoshishiignalarigna 
plastinasining yuqori sirtidan 2,5-3 mm ko‘tarilgan sharoitda ta’minlanadi. Ip 
uza^ch shund^ o‘ matilishi kerakki, iming kichik radiusli q uloqchali ^
yuqo 
rida bo‘lsin. (40-rasm). Mashinada bajariladigan operatsiyalaming sifeti igna 
va iplaming to‘g‘ri tanlanishi, shuningdek, ustki va ostki iplaming to‘g‘ri 
o‘tkaziUshi^bog‘liqbo‘ladi. Ignalarsilindrik, konussimon vapog‘onali ster- 
jenlar bilan tayyorianadi. Konussimon va pog‘onaIi steijenlar bilan tayyorlan- 
gan ignalar sanchilish paytida kam qiziydi, bu esa sintetik gazlamalami sintetik 
iplar bilan tikishdajuda muhim. Gazlamalami biriktirish uchim uchi me’yorda 
aylanasimon charxlangan ignalar, trikotaj mahsulollarini biriktirish uchim uchi 
radiusli charxlangan ignalar, natural charmni biriktirish uchun uchi me’yorida 
ovalsimceicharxlanganignalartavsiyaetiladi. Ylipqagazlamalaruchun ingjchka 
igna va iplami tanlash zarur. Biriashtiriladigan materiallar qatlami qalinligi osha- 
digan operatsiyalarda igna raqami oshirilgan 
bo ‘ lishi kerak, ip raqami esa o‘ zgartirilmaydi.
40-rasm.Ip taranglanishida ip 
yo‘naltirgich vaignaning o‘zaro holati.
Igna va iplami o‘zaro tanlash igna qu- 
loqchasining kengligi va ip diametri bilan 
bog‘liq. Ipni me’yoridao‘tishi uchun ignaqu-
loqchasining kengligi ip diametridan katta bo‘lishi kerak. Masalan, 90-raqamli 
ignaquloqchasiningkengligi0,34mmgateng, 50-raqamliipningdiametri esa 
0Д2 mm gateng, ya’ni ignaquloqchasining diametri ip diametridan 0,12 mm 
ga katta. Bu igna quloqchasi kengligi vaipdiametrining me’yoridagi o‘zaro 
nisbatidir. Igna va iplami tanlash tavsiyanomasijadvalda keltirilgan.

---

"5 S
2 O
’