Yengil sanoat jihozlarini

7.2. Payvandlash va metall suyultirib qoplash
Payvandlash va metall suyultirib qoplash - detallami tiklashda keng 
qoUlaniladigan usullardandir. Payvandlashdadetallaming mexanik nuqson- 
lari (darz, yorilgan joylar va hokazo) ni bartaraf etishda, suyultirib qop- 
lashdan esa yeyilgan ish sirtlarini to‘ldirib tiklash maqsadida ulami metall 
qatlami bilan qoplashda qo‘llaniladi. Ta’mirlash korxonalarida payvand­
lash va suyultirib qoplashning ham dastaki, ham mexanizatsiyaiashtirilgan 
usullari qoilaniladi. Mexanizatsiyaiashtirilgan usuUar ichida flyus ostida va 
himoya gazlar muhitida yoy bilan avtomatik va tebranma yoy bilan suyultirib 
qoplash usullari keng qo‘llaniladi. Hozir detallami tiklashda payvandlash- 
ning istiqbolli usullari hisoblangan lazerli va plamiali payvandlash usullari 
qo‘llaniladi. (49-rasm).
Detallami tiklashda purkab qoplash usuli suyultirilgan metalhii detal- 
laming yeyilgan sirtlariga puikab qoplashga asoslangan. Metalni yoy bilan, 
gaz alangasida, yuqori chastotali poitlash (detonatsiya) vaplazmali suyultirib 
qoplash usullari mayjud.
Galvanik va kimyoviy ishlov berish detallar sirtlarini galvanik yoki kim- 
yoviy usulda metall bilan qoplashdan iborat.
7.3. Avtomatlashtirilgan usulda flyus ostida yoy
bilan suyultirib qoplash
Avtmoatlashtirilgan usulda flyus ostida suyultirib qoplangan metall- 
ning fizik-mexanik xossalari foydalaniladigan elektrod sim va flyusga bog‘ liq. 
Elektrod simlamingquyidagi maricalari kengko‘lamdaishlatiladi: kamug-
120

---

Payvandlanadigan detallarchetiarini
payvandlash usullari 
(49-rasm)

---

X -sim on
20 mm d an 
katta
eo-7d*
U s tm a -u s t q o 'y is h
2 mm d an 
yuqori
Tavrsimon
12
mmgacha
ca
6
g m w w w w w s
Bir tom onig a ishlov 
berib. tavrsim on
20
mmgacha
2i±
50-60"
Ik k i to m onig a ishlov 
berib. tavrsim on
20 mm dan 
yuqori
х\ч\ч\ч\ччч\чч
Pilkala r q o'yib 
qizdirmay c h o k
q o ’yish
15 mm 
gacha
d:6'S
X u d d i sh u n d a y
15 mm dan 
yuqori
_а£_

---

lerodli po‘lat detallami suyultirib qoplash uchun Sv-08; Sv-08 GS; o‘rtacha 
uglerodli va past legirlangan po‘ latlardan tayyorlangan detallar uchun esa 
Np-65, Np-80, Np-30XGSA.
Avtomatik suyultirib qoplashda ikki turli flyus: suyuq (AN-348A, AN- 
20, AN-30) va sopol flyuslar (ANK-18, ANK-19) isMatiladi.
Suyuq flyuslar suyultirib qoplangan metallni oksidlanishdan yaxshi 
saqlaydi, sopol flyuslar esa metallni oksidlanishdan saqlashdan tashqari, 
unga legirlanish xususiyatini ham beradi.
Flyus ostida avtomatik suyultirib qoplash tartibi jarayonning unum- 
dorligiga va suyultirib qoplangan metallning fizik-mexanik xossalariga kat- 
ta ta’sir ko‘rsatadi. Bu tartib elektrod diametriga, yoy kuchlanishiga, pay- 
vandlash tokining kuchiga, suyultirib qoplash va simni surish tezliklariga, 
elektrodning chiqib turgan qismining uzunligiga, suyultirib qoplash qada- 
migabog‘liq. Elektrod sim diametriga qarab tanlanadi. Texnologik mash- 
ina va jihozlarining detallarini suyultirib qoplashda diametri 1,6-2,5 mm li 
sim ishlatiladi. Tok kuchi elektrod diametriga qarab quyidagi formula yor- 
damidahisoblab topiladi:
J = m - d ,
bu yerda
d^ - elektrod diametri, mm.
Flyus ostida suyultirib qoplash texnologik mashina vajihozlari val- 
larining bo‘yinlarini, shlitsli sirtlami, o‘qlarini va boshqa detallami tiklashda 
qoMlaniladi.