|
Yashil konveyer tizimlari
4-jadval
Yirik shoxli qora mollar uchun suv yetarli mintaqada
(yaylovlatish muddati: aprel- noyabr. H .Atabayeva )
t/r
Ekin turlari
Ekish
muddati
Foydalanish muddati
boshlanishi, tugashi
1
Kuzgi javdar-kuzgi vika
oktabr
aprel
-may
2
Kuzgi xashaki bug‘doy-vika
oktabr
aprel
may
3
Beda, bargak
eski
may
- iyun
4
Ko‘k no'xat - arpa
oktabr
may
- iyun
5
Ko‘k no'xat - burchoq
oktabr
iyun
6
Makkajo'xori
mart
iyun
- iyul
7
Makkajo'xori -soya
aprel
iyul
- avgust
8
Beda, bargak
eski
iyul
-
avgust
9
Sudan o‘ti
mart
iyud
-
avgust
10
Makkajo'xori
aprel
iyul
11
Jo'xori
aprel
sentabr
11
Xashaki lavlagi
mart
sentabr
- noyabr
www.ziyouz.com kutubxonasi
Q o ‘ylar uchun yashil konveyer tizimi
(yaylovlatish muddati: aprel-oktyabr)
t/r
Ekinlar
Ekish
muddati
Foydalanish muddati
(boshlanishi, tugashi)
I
Kuzgi javdar, kuzgi vika
oktabr
aprel
may
2
Kuzgi bug'doy, kuzgi vika
oktabr
aprel
may
3
Beda-mastak
oktabr
may
iyun
4
Suli, ko‘k no'xat
oktabr
iyun
5
Sudan o‘ti
aprel
iyul
6
Beda- mastak
oktabr
yun
iyul
7
Makkajo'xori
mart
avgust
8
Beda- mastak
oktabr
sentabr
9
Suli, burchoq
iyun
sentabr
oktabr
6-jadval
Qurg‘oqchilik mintaqasi uchun yashil konveyer tizimi
(yaylovlatish muddati: aprel- noyabr)
t/r
Ekinlar
Ekish
muddati
Foydalanish muddati
(boshlanishi, tugashi)
1
Tabiiy yaylovlar
.
aprel
-
may
2
Sun’iy yaylovlar
oktabr
iyun
3
Suli, burchoq
oktabr
iyun
4
Sudan o‘ti, jo'xori
aprel
iyul
5
Sudan o'ti, jo'xori, beda, tariq
mart, aprel
avgust
6
Sudan o‘ti, xashaki poliz ekinlar,
beda
mart, aprel
sentabr
7
Beda, sudan o‘ti, xashaki poliz
ekinlar
mart, aprel
oktabr - noyabr
www.ziyouz.com kutubxonasi
t/г
1
2
3
4
5
6
t/г
Т~
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Sho‘rIangan tuproqlar uchun yashil konveyer tizimi
(yaylovlatish muddati: aprel- oktyabr)
Ekinlar
Ekish
muddati
Foydalanish muddati
(boshlanishi, tugashi)
Kuzgi javdar, erkak o't
Erkak o‘t, qashqarbeda
Sudan o‘ti, jo'xori, qashqarbeda
Sudan o‘ti, jo‘xori
Sudan o‘ti, erkak o't
Sudan o'ti, xashaki poliz ekinlar
oktabr
aprel
-
may
oktabr
may
iyun
aprel, oktabr
iyun
iyul
aprel
avgust
mart
sentabr
mart, aprel
oktabr
Cho'chqalar uchun yashil konveyer tizimi
(yaylovlatish muddati: aprel-oktabr)
8-jadval
Ekinlar
Ekish
muddati
Foydalanish muddati
(boshlanishi, tugashi)
Kuzgi javdar- kuzgi vika
Kuzgi xashaki bug'doy
Beda - 1 o‘rim
Arpa, ko‘k no'xat
Suli- burchoq
Beda - 2 о‘rim
Makkajo'xori, soya
Soya
Makkajo'xori, soya
Kabachki
Sudan o‘ti - 2 о‘rim
Jo'xori, sudan o'ti
Xashaki qovoq, lavlagi
Topinambur
oktabr
oktabr
eski
oktabr
oktabr
oktabr
aprel
aprel
aprel
mart
mart
mart, aprel
mart
mart
aprel
aprel
may
may
may
iyun
iyul
avgust
iyul
iyul
iyul
iyul
avgust
avgust
may
may
iyun
iyun
avgust
sentabr
sentabr
sentabr
avgust
sentabr
sentabr
oktabr
www.ziyouz.com kutubxonasi
Yashil konveyerning misol uchun keltirilgan tizimlari taxminiy bo‘lib,
ekin turlari, yetishtirish texnologiyasi (ekish m uddati va foydalanish
muddatlari) har xil bo‘lishi mumkin.
N AZORAT SAVOLL ARI
1. H ayvonlam i yil davomida ko‘kat bilan ta ’minlash xnumkinmi?
2. Yaylovlatish davrida dag‘al ozuqalardan foydalaniladimi?
OZUQALARNI TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI
Pichan tayyorlash texnologiyasi
Pichan d a g ‘al o zu q alar orasida yuqori to ‘im li, tark ib id a oqsil,
vitam inlar k o ‘p bo 'ladi. Boshqa ozuqalarga qaraganda pichan k o ‘p
qo‘llaniladi. Chorvachilikda ishlatiladigan ozuqalaming 40 foizini pichan
tashkil qiladi. Pichanning sifati ekin turiga, o ‘rish muddatiga, o ‘rish
balandligiga bog‘liqdir.
9-jadval
Har xil ekinlardan tayyorlangan pichan sifati
( 1 Kg pichan tarkibida; V . Da laky an va boshqalar ma’lumoti)
t/r
Pichan turi
Ozuqa
birligi
Hazmlanadigan
protein, g
1
Beda - o'rtacha
0,47
88
2
Beda - gullashning boshlanishi
0,41
101
3
Makkajo’xori pichani
0,57
44
4
Suli pichani
0,39
61
5
Tariq pichani
0,53
31
6
Javdar pichani
0,49
48
7
Sudan o‘ti pichani
0,55
41
8
Raps pichani
0,40
26
M a ’lumki, o ‘simlik qismlari to ‘yimliligi bir xil emas. Barg va gul
tarkibida oqsil, mineral tuzlar va vitaminlar k o ‘p bo‘ladi. Barg va gul
tarkibida oqsil poyaga nisbatan 2 barobar k o ‘p, karotin 10-15 barobar
ko ‘p, hazm bo‘lishi 40 foizga ko‘p bo4adi. Shuning uchun yuqori sifatli
pichan tayyorlashda o ‘tlam ing muqobil o'rish muddatini aniqlash lozim.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Yuqori sifatli pichan tayyorlash uchun o‘tlar boshoqlanish va gullash
davrida o'rilishi lozim. Tabiiy yaylovlardagi o ‘simliklar to ‘la gullaganda
o ‘riladi. D ukkakli ekinlar shonalash davrida oqsil k o ‘p to ‘plangan
bo'ladi. Ammo bu davrda o ‘rilsa hosil kam bo‘ladi, shuning uchun ishlab
chiqarishda ko'pchilik o 'tla r gullash davrining boshlanishida o ‘riladi.
Kech o'rilsa bargi to ‘kiladi, oqsil Kamayadi, pichan sifati pasayadi. H ar
dalada o'tlarning rivojlanishiga qarab o'rish muddati belgilanadi. Ko‘p
va b ir yillik o 'tla r bir necha m aro tab a o ‘riladi, bu holda ham m a
o ‘rimlarini bir xil davrda o ‘rish mumkin emas. Shuning uchun bir mavsum
davrida o'rimlarni o ‘rish muddati o ‘zgarib turadi. 0 4 uni tayyorlash
uchun o‘tlar erta o ‘riladi. 0 ‘rish muddati yillar va o ‘rimlar bo‘yicha
o ‘zgarib turishi lozim.
Pichan sifati o ‘rish balandligiga ham bog‘liqdir. 0 ‘rish balandligiga
navbatdagi o ‘rim larning qayta o ‘sishi ham bog‘liq. Agar 6 sm ning
o'rniga 12 sm ga o ‘rilsa hosil 20-45 foizga kamayadi. O'simlikning pastki
qism ida oqsil m iqdori kam b o ‘ladi. A m m o 4 sm dan past o 'rish
mumkin emas, chunki navbatdagi o ‘rim sust o'sadi. O 'rtacha o ‘tzor
4-6 sm ga o ‘riladi, tabiiy o ‘tloqlar 6-7 sm ga, noteicislik yerlarda 8-10
sm ga o ‘riladi.
ОЧ1аг maxsus texnika yordamida o ‘riladi, tashiladi, g‘aramlanadi.
0 ‘rish uchun
KDP-4,0, KS-2,1, KSP-2,1A o ‘rish texnikasi ishlatiladi.
Y otib qolgan o 'tlar KPH-2,1 mashinada o ‘riladi. 0 ‘tlaming tez qurishi
u c h u n m axsus m a sh in a y o rd a m id a P T P -2 ,0 al etilad i. T ab iiy
pichanzorlarda o 'tla r K D R-4,0 yordam ida o ‘riladi, maxsus ekilgan
o ‘tzorlarda KNU-6 va PTP-2,0 qo'llaniladi.
Puchan tayyorlash tartibi:
1. 0 ‘tlar o ‘riladi va preslanadi- KS-2,1, PTP-2,0
2. 0 ‘rilgan o ‘tlar ag‘dariladi- GVK-6,0, Ye-247/249
3. 0 ‘rilgan o ‘tIarni yig‘ish-GVK-6,0, GP-14,0, PSB-1,6 va tashish
maxsus texnika GUT-2,5 bilan saqlanadigan joyga tashish.
4. Pichanni g'aram lashda SNU-0,5 texnikasi q o ‘llaniladi.
5. Pichanning namligi me’yordan ortiq bo‘lsa ventilyatorlar yordamida
quritiladi. Saqlanadigan pichanning namligi 17-20 foiz atrofida bo‘lishi
kerak.
Pichanni saqlash uchun maxsus joy tayyorlanadi. Yuzasi toza, nam
saqlam aydigan, suv to ‘planm aydigan b o ‘lishi kerak. G 'aram larning
balandligi 5-7 m, eni pastda 4 m, o ‘rta qismi 5,5 m yuqoriga qarab
www.ziyouz.com kutubxonasi
kamayadi. Uzunligi 20 m va undan ham ortiq bo‘ladi. Usti dag‘al poyalar,
plyonka bilan qoplanadi. Pichan suvdan saqlangan bir necha yil sifatini
saq lash m um kin. G ‘a ra m la r o rasi 30-40 m, ferm a b ilan 100 m.
G ‘aram larning atrofida 20-25 sm chuqurlikda egatlar olinadi, suv
to‘planib qolmasigi uchun shunday qilihadi. Oddiy usulda tayyorlangan
pichanni sifati saqlash davrida 7-8 foizga, zichlangan pichan 2-2,5 foizga
pasayadi.
Pichanning sifati quyidagi belgilar bilan aniqlanadi: hidi, rangi (sariq,
yashil, sarg‘ish-yashil, k o ‘k yashil, to ‘q sariq), o ‘rilgan davri (guli,
shonasiga qarab), namligi (bir qism pichan qo‘lga olinib buraladi, agar
bargi to'kilib ketsa namligi m e’yordan kam, agar pichanning usti nam
bo‘lsa, demak namligi ortiqcha, yengil buralib bargi to‘kilmasa namligi
m e’yorda). Pichan sifatiga Davlat andozalari belgilangan. Bu andozalar
bo‘yicha pichan 2 ta sinfga bo'linadi. Birinchi sinfga kiradigan pichanda
5 foizgacha yeyilmaydigan q o ‘shilmalar va 1 foiz zaharli o ‘simliklar
bo‘lishi mumkin. Ikkinchi sinfga kiradigan pichan tarkibida 10 foizgacha
yeyilmaydigan q o ‘shilmalar va 2 foiz zaharlai o ‘simliklar bo‘ladi. Pichan
xushbo'y, rangi sariq-yashil, namligi 17 foiz, zaharli o‘simliklar 1 foiz,
changlanmagan yuqori sifatli bo‘ladi.
Pichandan pichan uni, zichlangan briketlar, donadorlashtirilgan
ozuqalar tayyorlash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
