«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

«Qudaylarsız din»
Jámiyettegi ózgerislerdiń tásirinde hind-
lerdiń diniy isenimleri de reformaǵa júz burdı. 
B.e.sh. VI ásirde jańa 
buddaviylik
dinniń 
jaratılıwı 
Budda
laqabın alǵan shahzada
 Sid
-
dhartha Gautama
atı menen baylanıslı.
Ráwiyatta aytılıwınsha shahzada Sid
-
dhartha Gautama 20 jasqa tolǵanǵa she-
kem húkimdar ákesiniń sarayında táshwish
-
siz abadan kún keshirgen. Sol kúnlerden bir 
kúni seyil etip júrgen bir waqıtta búkshiygen, 

---

67
Budda
Ó
zińizdi sınań!
Chandragupta – ... Buddaviylik – ...
Ashoka – ... Budda – ...
Este saqlań!
Budda dinine 
Budda
atın 
alǵan shahza-
da
 Siddhartha 
Gautama
tiy-
kar salǵan.
dawasız dártke jolıqqan bir adamǵa,sońınan 
bolsa jerlew máresimine kózi túsedi. Solay 
etip, shahzadalar insannıń azabı hám ájeli 
málim boldı. Bul Siddhartha Gautama turmısın 
birotala ózgertip jiberdi. Ol saraydaǵı abadan 
turmıstan waz keshti, turmıs mazmunın izlep 
tabıw maqsetinde dúnya boylap sayaxatqa 
atlandı.
Bir kúni aǵartıwǵa erisken bilimnen Budda 
insan esap-sansız mártebe tuwılıwı hám óli
-
win túsinip jetedi. Keyingi turmısta adamnıń 
kim bolıp tuwılıwı da onıń isháreketlerine 
hám jol tutıwına baylanıslı
.
Budda hám onıń dawam ettiriwshleri 
bolǵan 
buddalıqlar
ótirik sóylemewi, mal-
dúnya jıynamawı, tiri maqluqlardıń qanın tók-
pewdi lazım dep esaplaydı. Sol sebepli insan 
hár qan day niyetlerden waz keshiwi zárúr, 
oytkeni hár qanday tilek-árman azap-aqıbetke 
alıp keledi. 
Dáslep buddalıqlarda quday bolmaǵan, 
óytkeni olar qudaylar insan azap-aqıbetlerin 
jeńillete almaydı dep esaplaǵan. Biraq, kóp 
ótpey Buddanıń ózi qudayǵa aylandı. Búgin 
de budda shirkewlerinde onıń háykellerin 
kóriw múmkin. Budda nilufar gúlinde tereń 
oylarǵa shúmgeninshe qılt etpey júz kórini-
si menen qabaqların túsiriwı menen maldas 
qurıp otırǵan halında súwretlenedi.

---

68