«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Osiris – jer 
ast
ı
 saltanatı 
hukimdarı
«Patsha 
shıǵanaǵi» – 
ól shew birligi
Ayyemgi M
i
s
i
r 
suw saat
i
Tayanısh konspekt
iyerogliflar – 750 – «qudaylar sózi», «ilahiy 
jazıwlar»
papirus
Jak-Fransua Shampolyon (1822- jıl)
Rozett tas jazıwı – áyyemgı mısr hám grek 
tilleri
astronomiya 
→
kalendar 
→
geometriya
→
→
→
→
→
keldi. Mısrlılar tek ǵana ápiwayı arifmetikalıq 
esaplawdı emes, al qaldıqlar, bólshekler hám 
quramalı esap-sanaqtı da bilgen. Matematika 
páni de mine sol tiykarda rawajlandı.
Mısrda tiykarǵı ólshew birligi «
shıǵanaq
» 
bolıp, ol shıǵanaqtan barmaq ushına shekem 
bolǵan uzınlıqqa teń edi. Qollardıń uzınlıǵı 
hár qıylı bolǵanlıqtan «
patsha shıǵanaǵı
» 
degen birden-bir ólshew birligi engizilgen, ol 
52,5 santimetrge teń bolǵan. Bunnan da qısqa 
uzınlıqlardı ólshewde alaqan yamasa bar-
maqlardan paydalanılǵan. 
Mısrda waqıt suw saatları járdeminde ól-
shengen, ol 24 bólmege bólingen arnawlı ıdıs 
bolǵan. Bir bólmeden ekinshisine aǵıp óte-
tuǵın suwdıń kólemi 1 saat dep esaplanǵan.
S
oraw hám tapsırmalar
1. Áyyemgi Mısr jazıwlarınıń ózine tánligi 
nede?
2. Ne sebep mısrlılar ierogliflerdi «qásterli 
sóz» dep ataǵan?
3. Mısr jazıwın kim oqıwǵa erisken? Qa-
layınsha?

---

43
Xatker jumıs 
waqtında
Shumer gúlal 
ıdısları
Ó
zińizdi sınań!
Shumer – ...