Yangiasr avlopi

Martin Iden

117

chiqadi  deb  o^lardi,  shunga  ko'ra, 

ocherkini juma kuni yuborgan ekan, yakshanba 

kuni  gazeta  sahifasida  paydo  bolishini  kutgan 

edi.  0 ‘zining  qaytib  kelganini  shu yo‘sinda Ruf­

ga malum qilsa juda ko'ngilli ish boladi-da. Shu 

yakshanba kuniyoq u Rufnikiga boradi.  Bu ora- 

da unda yana yangi bir fikr tugllib qoldi, nazari- 

da,  bu  fikr juda  to‘g‘ri,  bama’ni  va  ayni  vaqtda 

kamtarin  tuyuldi:  u  bolalar  uchun  sarguzasht 

hikoya  yozib,  uni  «Yoshlar  hamrohi»ga  yubor- 

moqni о у  lab qoldi.  U qiroatxonaga borib,  «Yosh­

lar hamrohi»ning bir necha to‘pini ко‘rib chiqdi. 

Malum  bolishicha,  katta  hikoyalar  va  qissalar 

haftalik  jumalda  taxminan  uch  ming  so'zdan 

bolib-bolib bosilarkan.  Har bir qissa jurnalning 

beshta  sonida,  ba’zilari  esa hatto yettita sonida 

bosilgan  edi;  Martin  ham  shu  olchamga  rioya 

qiladigan boldi. Bir vaqtlar Martin kit ovlaydigan 

kemada Arktikaga safarga chiqqan edi; safar uch 

yilga  moljallangan  edi,  biroq  yarim  yil  degan- 

da  safar  qaridi,  chunki  kema  halokatga uchra- 

gan edi.  Martinning uydirmalar to'qishga suyagi 

bolmasa ham, haqiqatni sevardi, shuning uchun 

ham, o‘zi bilgan narsalar haqida yozishni istardi. 

U kit ovlash kasbini juda yaxshi bilardi,  shunga 

ko‘ra sodir bolgan voqealar asosida,  ikki  o'smir 

bolaning afsonaviy sarguzashtini hikoya qilmoq- 

chi  boldi.  Bu  qiyin  emas  edi,  natijada,  shanba 

kuni kechqurun asarning uch ming so'zdan ibo- 

rat birinchi qismini yozib  tashladi,  bundan Jim 

nihoyatda  mamnun  boldi,  mister  Xigginbotam 

esa xonadonda paydo bolgan «yozuvchi» ustidan 

mazax qilib kuldi.

modomiki.

---

118

Jek  London

Martin churq etmasdan o'tirarkan, faqat poch- 

chasi  «Axborot»ning  yakshanbalik  sonini  ochib, 

xazina  axtaruvchilar  haqidagi  ocherkni  o‘qib, 

hang-mang  bolib  qolishini  zo‘r  mamnuniyat  bi­

lan tasawur qila boshladi. U yakshanba kuni er- 

talab barvaqt gazeta olgani darvoza oldiga tushdi.

U gazetani bir necha marta diqqat bilan ко‘rib 

chiqib,  bukib,  yana joyiga  qo^di  va  yaxshiyam 

qilgan  ishim  haqida  hech  kimga  maqtanmagan 

ekanman deb  suyundi.  Keyin,  o‘zicha mulohaza 

qilib  ко‘rib,  hikoyani  matbuotda bosilib  chiqish 

muddatini  aniqlashda  yanglishgan  ekanman, 

degan  qarorga  keldi.  Buning  ustiga,  ocherki 

kunning  muhim  mavzui  emas  edi,  ehtimolki, 

muharrir ocherkni bosishdan oldin unga o‘z mu- 

lohazalarini yozib yubormoqchidir.

Nonushtadan  so‘ng  u  yana  qissa  yozish  bi­

lan  shug4illandi.  Garchi  u  lug'atga yoki  adabi- 

yot  darsligiga  tez-tez  qarab  tursa  ham,  qalami 

ostidan so'zlar to^tovsiz tizilishib chiqib kelardi. 

Ba’zan lug‘at va kitoblarga qarab ishi to'xtab qol­

gan  vaqtda,  yozilgan  bobni  qayta-qayta  o‘qir va 

bu bilan buyuk ijodiy ishdan chalg‘isa ham, eva­

ziga  asar yozish  qoidasini  о‘zlashtiryapman,  o‘z 

fikrlarimni  ifodalashni,  izhor  etishni  о‘rganyap­

man, deb o‘ziga o‘zi tasalli berardi. U qosh qoray- 

guncha  yozar,  so‘ng  qiroatxonaga  borib,  kech 

soat  o‘ngacha,  ya’ni  qiroatxona  yopilguncha 

haftalik va oylik jurnallarni titib  o‘tirardi.  Uning 

bu  haftaga  tuzgan  ish  rejasi  shunday  edi.  Har 

kuni uch mingta so‘z yozar, har kuni kechqurun 

qiroatxonaga borar va noshirlarga qanday she’r, 

qissa,  hikoyalar  yoqishini  aniqlash  uchun  jur-

---