Yangiasr avlopi

13 Fir’avnlar -  polismenlar.

---

202 

Jek  London

hona  qilish  yo‘q.  Ikkovimizning  eski  hisob-kito- 

bimiz bor, orani ochdi qilish kerak! Bildingmi?

Raqib taraddudlanib qoldi -  Martin buni pay- 

qadi, lekin Moy Qovoq sirkasi suv ко ‘tarmaydigan 

yigit  edi,  shuning  uchun  shuncha  tomoshabin 

oldida sharmanda bolishni istamasdi.

-  

Hay, mayli, chiq o'rtaga, -  deb qichqirdi u, -  

muncha  ezmalik  qilasan!  Ora  ochdi  bolguncha 

desang, ora ochdi bolguncha-da!

Shu  choq  ular  mushtlarini  dolaytirgancha 

xuddi  ikkita buqacha  singari bir-birlariga  tash- 

landilar;  ular  yoshlik  g'ayrati  bilan  urish,  ma- 

jaqlash, mayib qilish istagi bilan yonib mushtla- 

sha  boshladilar.  Bashariyatning  taraqqiyot  sari 

ming-ming yillar davomida bosib o'tgan mashaq- 

qatli yollarda erishgan hamma narsasi bir zum- 

da  barbod  boldi.  Faqat  elektr  fonusi  taraqqi- 

yotning unutib qoldirilgan bir nishonasi sifatida 

qaqqayib turardi.  Martin bilan Moy Qovoq hozir 

g‘or  va  daraxtlarda  istiqomat  qiluvchi  tosh  asr 

vahshiylariga  aylangan  edilar.  Ular  ibtidoiy  ha- 

yot botqoglga tobora chuqurroq botib borardilar, 

fazoda uchib  yuruvchi toshlar  singari,  muttasil 

bir-biriga tortilib, bir-biridan qochuvchi atomlar- 

ga o'xshab,  ko‘r-ko‘rona,  g‘ayriixtiyoriy ravishda 

bir-birlari bilan to ‘qnashardilar.

Martin bu jangning butun tafsilotini eslarkan:

—

 

Yo  tavba!  Girt mol ekanmiz-da o'zimiz ham! 

Yowoyi hayvon ekanmiz-ku! -  deb ingrab yubordi.

U  o‘z  tasawurining  favqulodda  kuchi  tufay- 

li bu  voqeani xuddi  kinematografda  o'tirgandek 

aniq-tiniq,  ravshan  ko'rardi.  U  ayni  vaqtda  bu 

voqeaning  ham  ishtirokchisi,  ham  tomoshabini

---

Martin Iden

203

edi.  Uning  shuncha  oylardan  beri  o‘qib  o‘ 

ganlari bu dahshatli manzaradan uni jirkantirib 

yuborardi;  lekin  hademay o‘tmish xotiralari un­

ing ongidan hozirgi zamonni siqib chiqarib tash- 

ladi va u yana sobiq Martin Idenga aylandi ham- 

da dengiz  safaridan  qaytib  kela  solib,  Sakkizin- 

chi ko'chaning ko‘prigi o'rtasida Moy Qovoq bilan 

mushtlasha  boshladi.  U  bor  kuchini  yig‘ib  oli- 

shar,  terlar,  qonga belanar,  mushtlari  mo Ijalga 

borib tekkanda shodlanardi.

Bular odam emas, balki bir-biriga kelib urilgan 

ikki zo‘r quyunga o^xshardi.  Vaqt o4ib borar,  ik- 

kala to‘da ham nafaslarini yutib, qimir etmay tu­

rardi.  Ular bunday qahru g‘azabni hech qachon 

ko'rmagan  edilar va bu g‘azab ularni dahshatga 

solardi.  Ulaming oldida o‘zlaridan ham vahshiy- 

roq ikkita hayvon olishardi.

Raqiblarning  dastlabki jo'shqin  g‘azabi  sovidi 

va  endi  ular  ehtiyot  va  mulohaza  bilan  musht 

sola  boshladilar.  Unisi  ham,  bunisi  ham  ustun 

chiqa olmasdi.

-  

Durang boladi, -  degan ovoz eshitildi Martin­

ning qulog‘iga.

U  bexosdan yanglish harakat qildi,  lekin  shu 

zahoti  yonog'iga  qattiq  zarba  kelib  tushib,  uni 

suyagigacha  tars  yorib  yubordi.  To‘g‘ri  musht- 

dcin bunday jarohat ochilishi mumkin emas edi. 

Martin  odamlarning  taajjublanib  qichqirganini 

eshitdi, yuzidan sharillab  qon oqayotganini  sez­

di.  Lekin u sir boy bermadi.  U darhol sergaklan- 

di,  chunki  raqibining  qanday odamligini,  uning 

qolidan har qanday razillik ham kelishini yaxshi 

bilardi. Martin raqibini diqqat bilan kuzata bosh-

rgan-

---