Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
141
O‘qitish‖ nazariyasida yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini
bir-biridan
ajratish
mumkin emas, chunki yangi pedagogik texnologiyalarning
keng joriy etilishi
ta’lim‖paradigmasini‖o‘zgartiradi‖va‖faqat‖zamonaviy‖axborot‖texnologiyalarigina‖yangi‖
pedagogik texnologiyalarning‖ imkoniyatlaridan‖samarali‖foydalanishni‖ta’minlaydi‖*1,‖
8-b].
Ta’limda‖ innovatsion‖ pedagogik‖ va‖ axborot‖ texnologiyalardan‖ uyg‘unlikda‖
foydalanish‖imkonini‖beruvchi‖portfolio‖texnologiyasini‖ta’lim‖amaliyotiga‖tadbiq‖etish‖
dolzarb pedagogik masalalarning tarkibiy qismidir.
O‘qituvchining‖ta’lim‖muassasasidagi‖barcha‖turdagi‖faoliyatlarini‖baholashning‖
innovasion‖ texnologiyalaridan‖ biri‖ sifatida‖ «pedagog‖ portfoliosi»‖ yetakchi‖ o‘rin‖
egallaydi.
Golub‖G.B.,‖Churakova‖O.V‖kabi‖mualliflarning‖fikricha,‖o‘qituvchi portfoliosi -
nazoratning‖va‖o‘qituvchi‖yutuqlarini‖baholashning‖yangi‖innovatsion‖shaklidir‖*2,‖5-b].
Ta’limda‖ portfolio‖ texnologiyasidan‖ foydalanish‖ g‘oyasi‖ o‘tgan‖ asrning‖ 80-
yillarida AQShning qator pedagogik oliygohlarida
Janubiy Karolina shtatida
(T.M.Kyuz, R.L.Djonson, S.A. Manro), Oregon shtatida (V.Spandel, R.Kilxan),
Massachusets shtatida (S.M.Glezer, S.B.Braun) ilgari surilgan edi.
Keyinchalik bu
g‘oyalar‖Yevropa‖va‖Yaponiya,‖Rossiyada‖ham‖tarqala‖boshladi.
Ushbu texnologiya ayniqsa rivojlangan‖ g‘arb‖ davlatlari‖ ta’lim‖ tizimida‖ keyingi‖
yillarda‖ keng‖ qo‘llanilmoqda.‖ Rossiyada‖ esa‖ 2003‖ yildan‖ e’iboran‖ ta’lim‖ tizimining‖
barcha‖bosqichlarida,‖jumladan,‖boshlang‘ich‖ta’lim,‖umumiy‖o‘rta‖ta’lim,‖kasbiy‖ta’lim‖
va‖oliy‖ta’limda‖joriy‖etilgan.
«O‘qituvchi‖ portfoliosi»‖ faoliyatning‖ turli‖ yo‘nalishlari‖ bo‘yicha‖ o‘qituvchining‖
shaxsiy‖yutuqlarini‖tasdiqlovchi‖hujjatlar‖majmuidir.‖Portfolioni‖yaratish‖o‘qituvchining‖
ijodiy‖ faoliyati‖ hisoblanib,‖ unga‖ turli‖ xil‖ soha‖ (o‘quv,‖ ilmiy-izlanish, sport, ijodiy,
ijtimoiy‖va‖b.)‖bo‘yicha‖faoliyat‖natijalari‖o‘qituvchi‖tomonidan‖kiritiladi.
Portfolioni‖ yaratishdan‖ asosiy‖ maqsad‖ o‘qituvchining‖ pedagogik‖ faoliyati‖
jarayonida‖ erishgan‖ yutuqlari‖ to‘g‘risidagi‖ daliliy‖ hujjatlarni‖ to‘plash‖ va‖ saqlashdan‖
iborat. Portfolio nafaqat‖ o‘qituvchining‖ ta’lim‖ sohasidagi‖ faoliyati‖ natijalarini‖ o‘zi‖
tomonidan‖ baholashning‖ samarali‖ shakli‖ bo‘lib‖ qolmasdan,‖ quyidagilarga‖ imkoniyat‖
tug‘diradi:
ta’lim‖sohasidagi‖yutuqlarni‖dalillashtiradi;
ish‖raqobati‖bo‘yicha‖tajriba‖orttiradi;
kasbiy kompetentlikni‖rivojlantirish‖uchun‖mustaqil‖ta’limni‖amalga‖oshiradi;
o‘zining‖ kasbiy‖ kompetentlik‖ darajasini‖ ob’ektiv‖ baholash‖ malakasini‖
rivojlantiradi;
mutaxassisning raqobatbardoshligini oshiradi.
Aniqlilik‖ va‖ nutq,‖ fikrni‖ bayon‖ qilish‖ madaniyati‖ «portfolio»‖ sifatini‖ belgilovchi‖
asosiy omillardan biri hisoblanadi.
Psixologik-pedagogik‖ adabiyotlarda‖ ko‘plab‖ kompetentlikga‖ yo‘naltirilgan‖
pedagogik‖ texnologiya‖ haqidagi‖ materiallar‖ mavjud.‖ Ana‖ shunday‖ kasbiy‖ ta’lim‖
tizimida faol foydalaniladigan texnologiyalardan‖ biri‖ «Portfolio»‖ hisoblanib,‖ uning‖
mazmun-mohiyatini turli mualliflar turlicha izohlashadi, jumladan: