Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги 
106 
Ta’limni‖
‖
integratsiyalash‖
fikri‖
xalq‖
ta’limida‖
tabaqalashtirish 
va 
individuallashtirish bilan birga muhokama qilina boshladi. Agar kichik maktab 
ta’limini‖ tabaqalashtirish‖ asosida‖ kitob,‖ darslik‖ va‖ boshqa‖ adabiyotlar‖ bilan‖ mustaqil‖
ishlashga tayyorgarlik darajasi hamda kichik maktab yoshida qiziqishlarni faol 
shakllantirish‖etsa,‖integratsiyaning‖asosi‖qilib‖turli‖fanlarni‖o‘rganish‖ob’ektlari‖bo‘lgan‖
ba’zi‖umumiy‖tushunchalarni‖chuqurlashtirish,‖aniqlashtirish‖va‖kengaytirish‖mumkin. 
Ta’limni‖ integratsiyalashning‖ asosiy‖ maqsadi‖ boshlang‘ich‖ maktabdayoq‖ tabiat‖
va‖ jamiyat‖ haqida‖ yaxshi‖ tasavvur‖ asoslarini‖ qo‘yishi‖ va‖ ularning‖ rivojlanishi‖
qonunlariga‖o‘z‖munosabatlarini‖shakllantirishdir.‖Mana‖shuning‖uchun‖kichik‖maktab‖
o‘quvchisi‖ predmet‖ yoki‖ voqealik‖ hodisalarni‖ bir‖ necha‖ tomondan‖ ko‘rishi‖ muhimdir:‖
mantiqiy va emotsional tomondan, badiiy asarda va ilmiy ommabop maqolada, biolog, 
so‘z‖ustasi,‖rassom,‖musiqachi‖nuqtayi nazaridan va boshqalar. 
Umumiy‖ ta’lim‖ poydevorini‖ qo‘yadigan‖ boshlang‘ich‖ maktabdagi‖ ko‘p‖
tushunchalar‖ tabiatshunoslik,‖ rus‖ tili,‖ musiqa,‖ jismoniy‖ madaniyat,‖ tasviriy‖ san’at‖ va‖
boshqalar uchun umumiydir.
Hozirgi‖kunda‖bir‖qator‖o‘quv‖predmetlari‖uchun‖umumiy‖bo‘lgan‖tushunchalar‖
orasidagi‖aloqalarni‖o‘rnatish‖psixologik‖va‖metodik‖asosiy‖bo‘lgan‖ integratsiyalangan‖
darslar‖ tizimini‖ ishlab‖ chiqish‖ va‖ sinovdan‖ o‘tkazish‖ lozim.‖ Shu bilan birga 
predmetlararo‖ aloqalar‖ dars‖ tarkibi‖ darajasida‖ o‘rgatilishi‖ va‖ zarur‖ o‘qitish‖ vositalari‖
bilan‖ta’minlanishi‖kerak. 
Darslik topshiriqlarida fanlararo bog‘lanishni‖ to‘g‘ridan‖ to‘g‘ri‖ aks‖ ettirgan‖
mashqlar miqdori, bizningcha, nihoyatda kam sanaladi. Darslikda ushbu holatni 
quyidagi‖mashqlar‖topshirig‘ida‖uchratdik. 
21-mashq. Kishi ismlaridan beshta va hayvon nomlaridan beshta yozing. 
1- sinfda‖o‘rgangan‖qaysi mavzular yodingizga tushdi? 
Bu‖ o‘rinda‖ o‘quvchilarning‖ 1-sinf ona tili darsida egallagan ‚Kishilar ism va 
familiyasining bosh harf bilan yozilishi (2 soat). 
Hayvon nomlarining bosh harf bilan yozilishi. Hayvonlarga qo‘yiladigan‖
nomlar, ularining bosh harf bilan yozilishi‖(2‖soat)‛‖haqida‖o‘rgangan‖bilimlariga‖ishora‖
qilinib,‖shu‖yuzasidan‖egallagan‖bilimlar‖takrorlanyapti.‖Bu‖bilan‖o‘quvchilarning‖quyi‖
sinfda‖egallagan‖bilimlaridan‖samarali‖foydalanish‖ko‘nikmasi‖hosil‖qilinmoqda. 
77-mashq.‖‚O‘qish‖kitobi‛[5]dan matn tanlang. Matndan j harfi ikki xil tovushni 
ifodalovchi‖so‘zlarga‖misollar‖yozing. 
Bu‖ o‘rinda‖ o‘quvchilarning‖ amaliy‖ faoliyatlarida‖ dj‖ va‖ j‖ tovushlarini‖ farqlab‖
qo‘llash‖ malakasi‖ fanlararo‖ bog‘lanish‖ asosida‖ o‘rgatilmoqda.‖ Ta’limning‖ amaliy 
samarasi ijobiy natijaga olib keladi. 
323-mashqni‖ bajarish‖ borasida‖ ‚Odobnoma‛[2] fani bilan integratsiyalashgan 
bilim‖ beriladi:‖ ‚Odobnoma‛‖ darsligidan‖ matn‖ tanlang.‖ Undan‖ gaplar‖ ajratib‖ olib,‖
so‘zlarning‖o‘zaro‖bog‘lanishini‖ko‘rsating. 
Darslikda‖ bo‘limlar‖ va‖ fanlararo‖ bog‘lanishni‖ aks‖ ettiruvchi‖ topshiriqqa‖
asoslangan mashqlar yuqoridagilardan iborat. 
Darslikdagi‖mashqlarda‖o‘qituvchi‖tomonidan‖fanlararo‖bog‘lanishni‖tashkillash‖
mumkin‖bo‘lgan‖o‘rinlar‖ham‖mavjud.‖Bu‖boradagi‖ishlarni‖quyidagi‖mashqlar‖misolida 
ko‘rib‖chiqamiz.‖ 

---