Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги 
102 
5. Malaka‖ oshirish‖ tizimida‖ o’quv‖ dasturiga‖ o’zgartirish‖ va‖ qo’shimchalar‖
kiritish,‖ mahoratli‖ pedagog‖ kadrlarni‖ xalqaro‖ baholash‖ dasturi‖ bo’yicha‖ ilmiy‖
tatqiqotlarga jalb etish; 
6. Pedgoglarni xorijiy olimlar adabiyotlari bilan tanishtirib borish, kurs yakunida 
baholash dasturlariga mos ravishda amaliy ishlar qabul qilish; 
7. Ota-onalar va jamoatchilik o’rtasida‖xalqaro‖baholash‖dasturlari‖to’g’risida‖
targ’ibot‖olib‖borish; 
Tashkil‖ etilish‖ lozim‖ bo’lgan‖ ishlardan‖ ma’lumki‖ ta’lim‖ bilan‖ bog’liq‖ barcha‖
sohalar‖ hamkorlikda‖ ishlashi‖ talab‖ etiladi.‖ Maktab‖ pedagog‖ jamoasi‖ va‖ o’quvchilar‖
o’rtasida‖ ijodiy‖ muhitni‖ kuchaytirish,‖ metodbirlashmalari‖ faoliyatini‖ takomillashtirish,‖
ichki natijalarni‖ pedagog‖ kengashda‖ muhokama‖ qilib‖ borish,‖ fan‖ o’qituvchisi‖ dars‖
jarayonida‖integratsiyani‖ta’minlash‖ham‖xalqaro‖baholash‖dasturiga‖o’tish‖sur’atlarini‖
oshirish‖uchun‖ko’mak‖bo’la‖oladi. 
Hozirgi‖ davrda‖ dunyo‖ miqyosida‖ qo’llanilayotgan‖ quidagi‖ xalqaro baholash 
tizimlari bilan tanishib chiqamiz. 
- PIRLS testlari 
- PISA
- TALIS 
- EGRA va EGMA 
PIRLS - (inglizcha – Progrogress in International Reading Literacy Study- matnni 
o’qish va tushunish darajasini aniqlovchi xalqaro tadqiqot ) mazkur xalqaro tadqiqotning 
maqsadi‖ turli‖ xil‖ ta’lim‖ tizimidan‖ iborat‖ bo’lgan‖ davlatlarda‖ boshlang’ich‖ maktab‖
o’quvchilarining‖ har‖ xil‖ yutuqlarga‖ erishishiga‖ sabab‖ bo’luvchi‖ ta’lim‖ tizimida‖ o’ziga‖
xos xususiyatlarini aniqlash va baholashdan iborat. Bu tatqiqotlarni Xalqaro‖ ta’lim‖
instutlari assotsiatsiyasi tomonidan muvofiqlashtirildi. PIRS lohihasi 4-sinf 
o’quvchilarining‖ o’qish‖ qobilyatini‖ rivojlantirish‖ ‖ darajasini‖ aniqlash‖ bo’yicha‖ tashkil‖
etiladi.Bu tatqiqot ilk marta 2001-yil‖tashkil‖etilgan‖bo’lib‖unda‖35‖ta‖mamlakat ishtirok 
etgan. 
PISA – bu‖dastur‖asosiy‖maqsadi‖15‖yoshli‖o’quvchilar‖savodxonligi,‖matematik‖
savodxonlik va tabiiy fanlar asosida savodxonlik darajasi turli testlar asosida 
tekshiriladi. Ushbu dastur 1997- yil‖joriy‖qilingan‖bo’lib‖hozirgacha 78 ta davlat ishtirok 
etgan.‖PISA‖har‖3‖yilda‖o’tkaziladi‖va‖har‖safar‖ma’lum‖fanga‖urg’u‖beriladi.‖2000- yilda 
o’qish‖ savodxonligiga‖ urg’u‖ berilga‖ bo’lsa,‖ 2021- yil‖ matematik‖ savodxonlikka‖ urg’u‖
beriladi. Ushbu sinovlarda 4 xil sinov usulidan foydalaniladi: bir javobli testlar; qisqa 
yoki‖batafsil‖javob‖beriladigan‖testlar;‖biror‖muomo‖yechimi‖bo’yicha‖o’quvchi‖fikri.‖Bu‖
usullar‖asosida‖o’quvchilarning‖ilmiy‖bilimlari‖tekshiriladi. 
TALIS - (the Teaching And Learning International Servey – rahbar va o’qituvchilarning 
ta’lim muassasalarida o’qitish va ta’lim olish muhitini hamda o’qituvchilarning ish sharoitlarini 
o’rganish)
Ushbu tatqiqot birinchi bor 2008-yilda‖ 24‖ ta‖ davlat‖ ishtirokida‖ o’tkazilgan.‖
Ikkinchi davrda 2013- yilda‖ o’tkazilgan‖ bo’lib,‖ unda‖ 3‖ davlat‖ ishtirok etgan. Rossiya 
federatsiyasi ham shu yilda ushbu tatqiqotda qatnashgan. 2018- yil 46 ta mamlakat 
TALIS‖ tatdimoti‖ ishtirokchisiga‖ aylandi.‖ Tatqiqot‖ asl‖ mohiyati‖ o’qituvchi‖ va‖ maktab‖
rahbarlari‖bilan‖so’rovnoma‖o’tkazishdir.‖Direktor‖bilan‖o’tkazilgan‖so’rovnoma‖asosan‖

---