Yangi asr universiteti psixologiya nazariyasi va tarixi fanidan mustaqil ish

Irodaning muhim sifatlari

O`zini tuta bilish
Dadillik
Mustaqillik
Prinsipiallik
Chidam va toqat

Iroda-sub`ektning ichki sharoitlari (ehtiyojlari, qiziqishlari, xohishlari, istaklari, mayllari, bilimlari va boshqalar) orqali aks ettirilgan ob`ektiv olam uning turli maqsadlarni o`z oldiga qo`yish, qaror qabul qilish, erkin harakatni amalga oshirish imkoniyatlarini yaratadi. Bu borada fikr yuritilganda, odamning istaklariga binoan tanlab olinadigan iroda emas, balki ob`ektiv zaruriyatga muvofiq adekvat tarzda saralangan irodagina erkindir.

• Iroda-sub`ektning ichki sharoitlari (ehtiyojlari, qiziqishlari, xohishlari, istaklari, mayllari, bilimlari va boshqalar) orqali aks ettirilgan ob`ektiv olam uning turli maqsadlarni o`z oldiga qo`yish, qaror qabul qilish, erkin harakatni amalga oshirish imkoniyatlarini yaratadi. Bu borada fikr yuritilganda, odamning istaklariga binoan tanlab olinadigan iroda emas, balki ob`ektiv zaruriyatga muvofiq adekvat tarzda saralangan irodagina erkindir.

Falsafa va psixologiya fanlarida aksariyat hollarda “iroda erkinligi” tushunchasi qo`llaniladi.

• Iroda erkinligi-insonning biror ishni, faoliyatni bajarishga qaratilgan, yo`naltirilgan ongli intilishi hisoblanadi. Har qanday harakat yoki faoliyatning irodaviy xususiyati shundan iboratki, muayyan shaxs aynan iroda orqali mavqega erishish uchun tashqi yoki ichki to`siqlarni yengib o`tish lozim. Muayyan bir ishning iroda erkinligi asosida gavdalanishi uchun hal qiluvchi narsa ushbu ish yuzasidan qabul qilingan qarorning bajarilishidir. Iroda erkinligini insonga tabiat baxsh etgan emas, balki u ijtimoiy tajribalarda , ijtimoiylashuv jarayonida sub`ekt tomonidan o`zlashtiriladi.

Irodaviy faoliyatning o`ziga xos xususiyatlari

Irodaviy harakatlarni shaxs doimo ularning sub`ekti sifatida amalga oshiradi
Irodaviy akt, harakat shaxs tomonidan to`la-to`kis mas`ullikni olgan ish, amal, akt sifatida ichdan (ruhiy dunyosida) kechiriladi
Irodaviy faoliyat tufayli inson ko`p jihatdan o`zini o`zi shaxs sifatida anglaydi (o`zlikni anglash bosqichi yuzaga keladi)
Irodaviy faoliyat ta`sirida shaxs o`zining hayot yo`lini hamda taqdirini o`zi belgilashi shart ekanligini tushunib yetadi.