Якуний назорат саволлари

9.ТАННАРХ,
маҳсулот таннархи — корхонанинг мақсулот ишлаб чиқариш. ва уни сотиш ҳамда ишлар бажариш ёки хизматлар кўрсатиш учун қилган жами жорий харажатларининг пул шаклидаги ифодаси. Товар ишлаб чиқариш. да Таннархнинг мухим элементлари — четдан олинадиган хом ашё, асосий материаллар, электр энергия ресурелари чиқимлари; асосий ва кушимча иш хаки; ижтимоий суғурта ажратмалари; амортизация ажратмалари ва б. сарфхаражатлар. Таннархга юқорида санаб ўтилган бевосита ишлаб чиқариш. жараёнлари билан боғлиқ харажатлардан ташқари ноишлаб чиқариш чиқимлари: идишларга, маҳсулотларни ўрашжойлаш ва жўнатишга қилинган харажатлар; маҳсулотни сотиш билан боғлиқ чиқимлар; и. т. ва тажрибаконструкторлик ишлари, реклама ва б. ишлар учун сарфланадиган харажатлар ҳам киради. Нархлар узгармаган ҳолларда маҳсулот Т. ини камайтиришга эришиш корхона учун кушимча фонда манбаига айланади. Қўшимча фойда эса махсулотни сотишдан олинган тушумдан корхонанинг маҳсулотни ишлаб чиқариш. ва сотиш учун сарфлаган харажатлари суммаси айирмасига тенгдир.
Харажатлар, ишлаб чиқариш харажатлари, ишлаб чиқариш бўлмаган харажатлар ҳамда таннарх тушунчалари қўлланилган. Умумий иқтисодий маънода ишлаб чиқариш харажатлари ва маҳсулот таннархи тушунчаларига қуйидагича таъриф келтирилган: “Ишлаб чиқариш харажатлари — корхонанинг маҳсулот ишлаб чиқариш мақсадларида, иқтисодий ресурслар сотиб олиш учун қилган пул сарфлари. Фирма ўз фаолиятини бозордан моддий ресурслар, яъни асбоб-ускуна, дастгоҳлар, транспорт ва алоқа воситалари, хом-ашё, ёқилғи, ҳар хил материалларни, меҳнат бозоридан ишчи кучини сотиб олишдан бошлайди. Шунга мувофиқ ҳолда ишлаб чиқариш харажатлари таркибига хом-ашё, асосий ва ёрдамчи материаллар, ёнилғи ва энергия харажатлари, асосий капитал амортизацияси, иш ҳақи ва ижтимоий суғуртага ажратмалар, фоиз тўловлари ва б. харажатлар киради. Ишлаб чиқариш харажатларига қилинган барча харажатларнинг пулдаги ифодаси маҳсулот таннархини ташкил қилади. “ТАННАРХ, маҳсулот таннархи — корхонанинг мақсулот ишлаб чиқариш. ва уни сотиш ҳамда ишлар бажариш ёки хизматлар кўрсатиш учун қилган жами жорий харажатларининг пул шаклидаги ифодаси. Товар ишлаб чиқаришда таннархнинг муҳим элементлари — четдан олинадиган хом-ашё, асосий материаллар, электр-энергия ресурслари чиқимлари; асосий ва “Харажатлар” тушунчаси “таннарх” тушунчасига нисбатан кенгроқ ҳисобланади. Чунки, таннарх умумий харажатларнинг бир қисмини (оддий такрор ишлаб чиқариш харажатларини) ўзида акс эттиради. Маҳсулот (иш ва хизмат) таннархи маҳсулот (иш ва хизмат)ни ишлаб чиқариш жараёнида фойдаланиладиган хомашё, материаллар, ёқилғи, энергия, асосий фондлар, меҳнат ресурслари ва уларни ишлаб чиқариш ҳамда сотиш қилиш бошқа харажатларининг қиймат баҳосидан иборат.

10 Савол

Нодир Бердиев-Асосий воситалар ва уларнинг амортизацияси ҳисоби ва таҳлили


Асосий воситалар - (а) бир йилдан кўпроқ фойдали хизмат қилиш муддатига эга бўлган; (б) ишлаб чиқариш ёки товарларни етказиб бериш, маъмурий мақсадлар учун фойдаланадиган ёки ижарага бериладиган активлардир.
Асосий воситалар ҳисобида тўрт асосий масала мавжуд:

1. 
   Асосий воситалар қабул қилинишида дастлабки рўйхатдан ўтказиш суммаси.
   
2. 
   Актив қийматини келгуси даврларга тақсимланиш учун аниқланган эскириш ставкаси.
   
3. 
   Асосий воситалар олингандан кейин қийматининг ўзгариши, шу жумладан қийматини кўпайиши, ёки мумкин бўлган камайиши, камайишини оқибатлари ҳисобварақларда қандай қилиб акс эттирилиши.
   
4. 
   Активларни кейинчалик ҳисобдан чиқарилишини рўйхатга олиш.