Ya. O. Ruzmetov

11.5-chizma. Depo devorlari va ustunlarning nisbatan uzuniigini
birlashtirish sxemasi:
(a): 1-uzunlashtiriigan devor; 2-ferma; 3- kran; 4-kran tayanchi;
5- ustun, bo ‘ylama devorlar va ustunlar uchun sozlash sxemasi; (b):
2 0
-tonnagacha yuk ко ‘tarish quwati bo ‘Igan elektr ко ‘prikli kranlar
bilan va transport uskunalari bilan kran uskunalari bo ‘Imagan binolar
uchun to 'rt burchaklar kesimdan temir beton ustuni.
T
( 11.22)
s .
Ширина Sfuacmtq
155

---

Hisob kitoblar natijalari yaxlitlash natijasida vagon yig’uv 
uchastkasining ishlab chiqarish quw ati va vagonlarni yillik ta’mirlash 
dasturini aniq belgilab beradi.
Loyihalashni qoilashga asosan bir qavatli binolaming balandligi 
vagon ta’mirlash depolarida 4.8-12.6 m, yoki 6-42 m ni tashkil qiladi. 
Biroq binoning eni 30-42 m bo‘masligi talab qilinadi, chunki bu holatda 
tom qismini yopish uchun metall fermalardan foydalanish kerak boiadi.
Ishlab chiqarish uchastkalarining universal gabarit sxemalari ikki 
guruhga boiinadi:
1. Kransiz yoki 10 tonna osma, ko'tarib tushurish qurulmalariga 
ega uchastka;
2. Bino 30 tonnali ko'prikli kran qurilmalari bilan jihozlangan.
Vagon ta’mirlash depolarining у ana bir asosiy shartlaridan biri bu
ta ’mirlash depolari ko'prikli kranlar bilan jihozlanishidir.
Yuk ko‘tarish qobilyati 30 tonnani tashkil qiladigan ko'prik kranlar 
bilan jihozlangan binolarda balkalar orasidagi masofa 6 m boiadi. 
Balkalr orasidagi masofa 12 m ni tashkil qilgan binolarda ichki ustunlar 
tashqi ustunlardan 2500 mm ichkarida joylashgan boiadi.
Bir qavatli binolarda quyidagi uchastkalar keng qoilaniladi:
• Yig'uvchi temir betonli to‘g‘ri to‘tr butchakli o g ir yuk ko'tarish 
kranlariga ega bo‘gan binolarda yuk ko'tarish tushurish qurilmalar va 
ko‘prikli elektr kranlari yuk ko'tarish kranlari yuk ko'tarish qobilyati 20 
tonnagacha boigan binolarda.
• Yig’uvchi temir betonli ikki pog‘onali ustunlar 20 tonnadan 
yuqori boigan yuk ko'tarish qobilyatiga ega boigan ko'priklarga 
mo'ljallangan.
• Yig'uvchi temir betonli to'g'ri to'rtburchakli - bitta oraliqqa ega 
boigan binolar va ko'prikli qo'l kranlari bilan jihozlangan binolar 
uchun.
• Asosiy bino devorlaridan yon ustunlar 500 mm ichkariga 
joylashtiriladi.
156

---

« Ikki og'ishli konveyer chiziqli uchastka 11,6-chizmada kelti- 
rilgan.
• Har bir chiziq to‘rtta pozitsiyaga ega: Yuvish, sochish, detallami 
texnik tekshirish (yon rama va ressor ustki balkasi) ta’mirlash va vo/ish 
jarayonlaridan iborat.
• Vagonlami statsionar ta’mirlash ustida uchastkalami ta’mirlangan 
aravachalarini y ig ish pozitsiyasi ko‘zda tutiladi.
11,7-chizmada ko‘rsatilgan aravachalami ta’mirlash uchastkasi 
yuqorida ko‘rsatilgan sxemada tuzilgan b o iib vagonlami oqimli 
chiziqda ta’mirlash ko‘zda tutilgan konveyerli vagon yig‘uv uchastkasi 
1,5-2 soat tashkil qiladi.
Sexni boshqarish apparati tarkibi sex boshligi, uning o‘rinbo- 
sarlari, funksional boshliqlardan (texnologik, ishlab chiqarish-dispet- 
cherlik byurolari, mehnat va maosh boiim i, ishlab chiqarishni tashkil 
qilish boiim i, sex iqtisodchisi, sex mexanigi va boshqalardan) iborat.
Sexning birlamchi boshqaruv-ishlab chiqarish boiinm asi b o iib , 
ishlab chiqarish uchastkasi - texnologik, predmet yoki predmetli- 
texnologik prinsiplar bo‘yicha tashkil etilgan ish o ‘rinlari guruhi 
hisobianadi.
- Ё Ь
-Ш