Y. R. Toshmatov, Sh. A. Sulaymonov, G’. O. Mamajanov Namangan-2017

Mahsulotning tashqi ko’rinishi.
Tayyor mahsulot yumaloq shakl 
‘(ko’pincha ezilgan), burushgan, bitta yoki bir nechtasi bir-biriga yopishgan 
mevadan va ayrim holda urug’dan iborat. Meva to’q qizil, ba’zan qora rangli 
bo’lib, diametri 5-9 mm. Mevada 2 (ba’zan 1) ta urug’ bor. Urug’i yumaloq, 
buyraksimon, sarg’ish-qo’ng’ir yoki och jigarrang tusli va yaltiroq bo’ladi. 
Mevaning yumshoq qismi juda nordon, po’sti shirin, urug’i esa lovullatuvchi 
ta’mga va yoqimsiz hidga ega. 
Kimyoviy tarkibi.
Meva tarkibida 10,94-11,36% limon, 7,6-8,4% olma, 
0,8% vino kislotalari, 350-580 mg% vitamin C, 0,3% efir moyi hamda 5,7% 
gacha organizm tonusini ko’taruvchi dibenzosiklooktodiyen hosilalari bo’lgan 
lignanlar - sxizandrin, sxizandrol va boshqa birikmalar bo’ladi. Mevaning 
yumshoq qismida 1,5% qandlar, taninlar, 0,15% bo’yoq moddalar bo’ladi. 
Urug’i tarkibida 5% gacha lignanlar, 33,8% gacha yog’ va 1,6-2,0% efir moyi 
bor. 

---

80 
Ishatilishi.
Mahsulotning dorivor preparatlari kishi aqliy va jismoniy 
jihatdan charchaganda, mehnat qilish va ko’zning ko’rish qobiliyati 
susayganda markaziy nerv sistemasi ishini kuchaytiruvchi, organizm 
tonusini ko’taruvchi dori sifatida ishlatiladi. Bundan tashqari, ba’zi asab 
kasalliklari hamda trofik yaralarni davolash uchun ham qo’llaniladi. 
Sxizandrin o’simlikning asosiy ta’sir etuvchi qismi hisoblanib, u 
organizm tonusini ko’taruvchi xossaga ega. 
Dorivor preparatlari. Nastoyka. Urug’ va meva kukuni.