|
Аҳолиси ва дини.
Таиланд аҳолиси асосан етник тайлар ва лаослардан иборат (~ 80%). Бундан ташқари, Таиланднинг собиқ бош вазири Тҳаксин Шинаватра тегишли бўлган етник хитойларнинг катта жамоаси (~10%) мавжуд. Бошқа етник гуруҳлар Ветнам урушидан бери Таиланднинг шарқий қисмида жойлашган малайлар, хмонглар, кхмерлар ва ветнамлардан иборат.
Таиланд аҳолисининг 94,6 фоизи буддизмга еътиқод қилади, 4,3 фоизи мусулмонлар (асосан мамлакат жанубида яшовчи малайзиялар), мамлакатдаги христианлар 1 фоизга яқин.
Таиландда шаҳар аҳолисининг улуши 45,7% ни ташкил қилади.
Таиландда қирол нафақат давлат раҳбари, балки барча динларнинг ҳомийси, ҳомийси ҳамдир. Инқироз даврида у томонларни тутмасдан, яраштирувчи воситачи сифатида ҳаракат қилади. Таиланд қироли сиёсатдан устун турадиган лидер ва миллий рамздир, шунинг учун у фақат қон тўкилишини олдини олиш учун керак бўлганда сиёсий ишларга аралашади. Таиландда қироллик оиласига бўлган муҳаббат ва ҳурмат - расмийларга кўра - деярли диний хусусиятга ега. Ўтган асрда, ҳатто ундан ҳам кўпроқ, ҳукмронлик қилаётган ҳар бир қирол, шунингдек, унинг оила аъзолари расман халқ фаровонлигида фаол иштирок етганлиги ва гўёки барча фуқароларнинг гуллаб-яшнашидан шахсий манфаатдорлиги билан ажралиб туради.
Қиролга сиғиниш билан боғлиқ номинал (аниқча мўътадил) маросимлардан ташқари, тайлар буддист таълимотларини тан олишади. 13-асрда Хинаяна буддизми Таиландда расман тан олинди, бу “кичик восита” деган маънони англатади (буддизмнинг иккинчи йирик тармоғи “Маҳаяна” – “буюк транспорт” деб аталади). Ҳозирги вақтда "Хинаяна" атамаси ескирган деб ҳисобланади ва у қўлланилмай қолмоқда, буддизмнинг ушбу тармоғининг ўз номи - "Теравада" - "оқсоқоллар таълими" билан алмаштирилади. Теравада буддизмнинг "Пали Cанон" деб номланган вариантида қайд етилган бўлиб, уни издошлари енг қадимий, енг гўзал ва Гаутама Будданинг асл таълимотига енг яқин деб аташади. (Буддизмнинг бошқа версияларининг издошлари ўзларининг диний ва фалсафий тушунчалари ҳақида худди шундай даъво қилишади, аммо бу диний низоларга олиб келмайди.) Ушбу таълимотнинг ўзига хос қатъий қоидалари бор, уларга нисбатан рад жавоби қабул қилиниши мумкин емас (айниқса, сайёҳлар томонидан) - Бу Будда қиёфасига, ибодатхоналарга, роҳибларга ҳурмат ва аёлларнинг хулқ-атвор еркинлигига баъзи чекловлар, лекин умуман маросимлар ва маросимлар ҳинд Маҳаяна буддизмига қараганда анча содда.
Буддизм ва бошқа еътиқод ва динлар Таиланд санъатида ва монастирлар ҳаётида ўз аксини топган. Тарихий жиҳатдан Сиамда иккита маданият мавжуд бўлган: буддист қадриятларига асосланган ва ҳиндуизмнинг елементларини ўзига сингдирадиган сарой маданияти, бошқа маданият - бу халқ қўшиқлари ва рақслари бўлган деҳқон қишлоғи маданияти (улардан енг машҳури одатда ўз ичига олган рамвонг). руҳлар, ертаклар, деҳқончилик циклининг маросимлари ва инсон ҳаётининг цикли. Халқ маданияти, шунингдек, халқ ҳунармандчилигини ўз ичига олиши мумкин - уй-рўзғор буюмлари ишлаб чиқариш, ёғочга ишлов бериш, уй ипак тўқиш, узумдан тўқиш, каламуш ва бошқалар. Суд маданияти анъанавий Таиланд мусиқа оркестри Пҳи Пҳат ҳамроҳлигидаги Таиланд классик Хон театрини ўз ичига олади ", қўшиқ айтиш. ва китобхонлар қироати, Буддист монастирлари архитектураси, ибодатхоналар девор фрескалари, Будданинг ҳайкалтарош тасвирлари. Таиланднинг анъанавий ҳайкали биринчи навбатда унинг тасвирлари билан ифодаланади ва дунёдаги буддист санъатининг енг муҳим асарларидан биридир. Будда буддистга мантиқий бўлган маълум каноник позаларда тасвирланган; ҳайкалтарошликнинг кўплаб услублари ҳам мавжуд - буларнинг барчаси Бангкокдаги Миллий музейда. Бангкокдан ғарбда, Накҳон Патҳом шаҳри яқинида дунёдаги енг катта ступа, 127 метрли Пҳра Патҳом Чеди ва Чианг Майдан 16 км шимоли-ғарбда буддизм зиёратгоҳларидан бири - тоғ чўққисида жойлашган Wат Пҳраҳат Дои Сутҳеп жойлашган. .
Таиландда 32 700 дан ортиқ буддист ибодатхоналари мавжуд бўлиб, уларда 370 000 га яқин роҳиблар ва янги бошловчилар яшайди. Бу ҳар 170 фуқарога тахминан 1 роҳиб тўғри келади.
Таиланддаги иккинчи енг муҳим дин бу ислом бўлиб, унга аҳолининг тахминан 4,6% [11] - асосан Малайзияга яқин жанубий вилоятлар аҳолиси еътиқод қилади.
Христианлик Таиландда ҳам мавжуд. Таиланддаги (Сиам) христианлар ҳақида биринчи еслатма 1505 йилда Жануби-Шарқий Осиёга ташриф буюрган италиялик сайёҳ Луи Варсеманинг саёҳат еслатмаларида қайд етилган. Унинг қайдларидан маълум бўладики, Таиланддаги биринчи насронийлар бу ерда доимий яшаб, Ҳиндистон билан савдо қилган арманлар еди[41]. ХВИ-ХВИИ асрларда бу йерда католик миссионерлари томонидан христианлик тарқалди. Ҳозирда мамлакатда католик ва протестант жамоалари, шунингдек, рус православ черковининг ўн битта черкови ва битта монастир мавжуд[42]. Ҳаммаси бўлиб, турли маълумотларга кўра, мамлакат аҳолисининг 0,7% дан 1,7% гача христиан динини қабул қилади - булар асосан тоғли шимолий ҳудудларнинг аҳолиси. Христианларнинг кўпчилиги католиклардир, аммо протестантлар - пресвитерианлар, баптистлар, адвентистлар, лютеранлар, Худонинг Aссамблеяларига ишонувчилар жамоалари мавжуд.
Таиландлар Таиланд қуёш тақвими (Буддист тақвимининг ўзгариши) бўйича яшайдилар, унга кўра уларнинг тақвими милоддан аввалги 543 йилда Будда вафот етган кундан бошланади (шундай қилиб, Григориан тақвими бўйича 2022 йил Буддистларнинг 2565 йилига тўғри келади. давр).
Do'stlaringiz bilan baham: |
