Xujalik mablaglarini turkumlang Хo’jalik mablag’lari va ularning manbalari tasnifi

(U)
chegirib tashlash 
kerak:
Z = 0 ‘+ 0 - U ;
О
bunda: 
Z g.~
o 'z a y lan m a m ab lag'lari m an b alari su m m a sin i (
O ' + Q - U
) b ild irad i.
So 'n g ra ushbu ko'rsatkichni m avjud tovar-moddiy za h ira la r hajm iga so ­
lishtirish orqali moliyaviy barqarorlik darajasi tahlil etiladi. B u n in g uchun 
m anbalar su m m asid an mavjud z a h ira la r s u m m a s in /c h e g ir ib , o'zgarishi (kam
yoki ko'pligi) aniqlanadi, xulosa qilinadi.
K orxonaning moddiy ay lan m a m ab lag 'larin in g tash k il bo'lishida o'z
aylanm a mablag'lari bilan bir qatorda qarz m ablag'lari, birinchi navbatda, 
qisqa muddatli bank kreditlari ishtirok etadi. Shu m a n b a la r yig'indisi asosiy 
m anbalar degan tushunchani beradi. Buni quyidagicha ifodalash m u m k in :
Z0 + B = ( O ‘+ Q - U ) + B .  
bunda: 
В —
banklar v a boshq a ta sh k ilo tla r n in g qisq a m ud d atli k red itlari v a qarzlari.
Asosiy m anbalarni jam i s u m m a s in i mavjud a y la n m a m a b la g 'la r su m m a- 
siga (Z) solishtirib, o'zgarishi (k o 'p yoki kamligi) aniq lan ad i, natijada ushbu 
ko'rsatkichlar orqali xo'jalikning moliyaviy barqarorligi ahvoliga baho 
beriladi. Tahlil gorizontal va v e rtik a l usullar y o rd a m id a am a lg a oshiriladi. 
Tahlil ham davr boshi, ham d a v r oxiridagi ko'rsatk ich larn i, ham davr 
oxirini davr boshidagi k o'rsatkichlarga qiyoslash orqali a m alg a oshiriladi. 
Boshqacha aytganda, aylanm a m a b la g 'la r n in g ham d a v r boshida, ham davr
137

oxirida m a n b a la r bilan ta’m inlanish darajasi ham da ularning d a v r oxirida 

davr boshiga nisbatan o‘zgarishlarining ahvoli batafsil tahlil etilishi kerak.
M oliyaviy barqarorlik tahlilini yuqorida bayon qilingan qoidalarga 
asoslanib 3 6 -jad v ald an foydalanib am alga oshirish mum kin.