Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

«Talaba portfoliosi» 
- 
talabaning bilish jarayonidagi ijodiy mehnati 
natijalarini o‘zi tomonidan ob’ektiv baholash instrumenti, shaxsiy faoliyati 
refleksiyasidir. U hujjatlar to‘plami sifatida quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 

talabaga «portfolio»ga joylashtirish uchun materiallar tanlash bo‘yicha 
topshiriqlar, ko‘rsatmalar; 

talabaning ijodiy faoliyatlari bilan jiddiy tanishib borish, portfelga 
joylashtirilgan faoliyat turlarini baholash omillari va mezonlari;

portfolioni ob’ektiv baholash uchun ekspertlar guruhi anketasi. 
Bund
ay «portfolio»ni an’anaviy usulda yoki elektron shaklda ta’lim muassasi 
saytida, oddiy Word formatida yaratish mumkin.
Talaba o‘z xohishiga ko‘ra yoki o‘qituvchi topshirig‘i asosida o‘zining turli 
ijodiy sohalardagi mustaqil ishlarini ma’lum ketma
-ketlik 
asosida o‘z portfoliosiga 
joylashtiradi. Materiallar bir semestr bo‘yicha, o‘quv yili bo‘yicha yoki butun o‘quv 
yillari bo‘yicha olinishi mumkin. «Portfolio» yoki undagi alohida ishlar talaba 
tomonidan oldindan izohlanadi, ya’ni nima uchun u aynan ushbu fa
oliyat turini 
tanladi, bu faoliyat turi bo‘yicha u qanday natijalarga erishdi yoki erisha olmadi, 
o‘qituvchining ushbu ish bo‘yicha bergan bahosidan rozimi, ushbu ish natijalari 
bo‘yicha qanday xulosalarga ega. Albatta har qanday bunday ish yo‘l qo‘yilgan 
xatolarni asosli ravishda tahlil qilishni talab etadi. Uqituvchi alohida talabaga yoki 
talabalar guruhiga o‘z fani bo‘yicha shunday «portfolio» yaratishni taklif qilishi va 
uning tarkibini ko‘rsatib berishi mumkin. Bunday «portfolio»ning asosiy maqsadi 
tal
abaning o‘z faoliyatini fikrlab, asoslab va aniq dalillar asosida baholash 
qobiliyatini shakllantirishdan iboratdir. Belgilangan vaqt o‘tgach (semestr yoki 
o‘quv yili) yoki aniq hajmdagi ishlar tugagach, talabaning xohishi bilan ushbu 
dastur yoki loyiha bo
‘yicha talaba o‘z portfoliosini taqdimot qilishi mumkin. 
Dastlab taqdimotni kichik guruhda, keyin esa katta auditoriyada tashkil etish lozim. 
Agar «portfolio» elektron shaklda yaratilgan bo‘lsa, talaba o‘z hamkorlariga 

---

472
(talabalarga) yoki o‘qituvchiga o‘z parolini oshkor qilib, ushbu «portfolio» 
sahifalariga kirishiga ruxsat beradi va taqdimot tugagach parolni o‘zgartiradi. 
Talaba faoliyatini, ya’ni «portfolio» mazmunini baholash uchun o‘qituvchi maxsus 
ekspertlar belgilaydi. Materiallarni mashg‘ulot davrida
muhokama qilish mumkin 
bo‘ladi. Agar buning uchun alohida vaqt, o‘quv soati ajratilmagan bo‘lsa off
-line 
telekonferensiya rejimida yoki darsdan tashqari vaqtda ta’lim muassasi sayti 
forumida amalga oshirish mumkin. Bunday forumda talaba o‘zi tanlagan yoki
o‘qituvchi tomonidan taklif etilgan bilim sohasi bo‘yicha butun kuchini 
berganligini, uning o‘z faoliyatiga bergan bahosi o‘qituvchi va ekspetlar guruhi 
tomonidan berilgan bahoga mos yoki mos emasligini isbotlashi zarur. U baholarni 
qaysi jihatdan to‘g‘ri
yoki noto‘g‘ri ekanligini ko‘rsatishi va o‘zining kelajakdagi 
ushbu bilim sohasidagi ijodiy faoliyati rejalari bilan xulosalashi lozim.
Agar talabalar o‘qituvchining o‘ziga nisbatan yaxshi, ochiq va samimiy 
munosabatda ekanliklarini his qilishsa, albatta 
o‘z fikrlari, tajribalari va kuzatish 
natijalari bilan o‘rtoqlashadilar. Chunki, har qanday talaba yoki shaxs o‘z ijodiy 
mehnati natijalari bo‘yicha boshqalar fikriga bee’tibor bo‘lishmaydi. Faqat shu yo‘l 
bilangina shaxsni kamol toptirish, o‘stirish mumk
in. Agar talabada bunday ishonch 
bo‘lmasa, ochiq muloqat yuzaga kelmaydi. Talaba yuqorida ko‘rsatilgan 
«portfolio»ni yuritganda ham odatdagidek sukut saqlaydi. 
Talabalarni bunday texnologiya asosida tarbiyalash va ularga ta’lim berish 
rivojlangan davlatla
rda allaqachon o‘z o‘rnini topgan, chunki Internet bu 
texnologiyani joriy etish uchun bir qancha qulayliklarni yarata oladi.
«Talaba portfoliosi» nafaqat akademik o‘zlashtirish, balki talabaning 
kommunikativ muvaffaqiyatlari, muomula madaniyati, sport va jamoat ishlaridagi 
faolligi bo‘yicha ham yuritilishi mumkin. Bunday «portfolio» muhokamasida 
(taqdimotida) ota- 
onalarni ham faol ishtirok etishlarini ta’minlash yanada yaxshi 
natijalarga olib keladi. Ota-
onalar o‘z farzandlari faoliyati natijalarini bahol
ashlari 
uchun o‘qituvchi tomonidan yoki ekspert guruh tomonidan taklif etilgan baholash 
mezonlari va parametrlaridan foydalanishlari mumkin.
Bunday «portfolio» muallifining o‘z fikrlari va o‘z
-
o‘zini baholash natijalari 
muhokamasida ushbu texnologiya prinsiplari va baholash mezonlarini quyidagicha 
belgilash mumkin:
1. Aniq bilim sohasidagi faoliyat bo‘yicha o‘z
-
o‘zini baholash natijalari 
quyidagi omillar bilan asoslanadi:

ma’lum fan sohasi bo‘yicha bilimlarni o‘quv dasturiga mos kelishi; 

bilish jarayoni
da talabaning mustaqil qarorlar qabul qilish qobiliyati, o‘z 
qarorlarining oqibatlarini bilish darajasi;

talabaning 
kommunikativ 
qobiliyatlarini 
xususiyatlari 
(bahslarda 
qatnashish, o‘z qarorlarini asoslay olishi, materiallarni ravon va sodda tilda 
tushuntirib bera olishi).
2. Tizimli va muntazam o‘z monitoringini olib borishi. Talaba biror fan 
bo‘yicha o‘z yutuqlarini nazorat qilib borishni maqsad qilib olsa, u ushbu fan 
bo‘yicha muhim deb hisoblagan bilimlarini tizimiy ravishda «portfolio»ga 
joylashtirib boradi. Uning vazifasi- ushbu ishlarni diqqat bilan tahlil qilib borish, 
kerakli o‘zgartirishlar kiritish, unga tushuntirishlar berish, o‘z
-
o‘zini baholash 

---

473
bo‘yicha qisqa hisobot tayyorlash, ya’ni ushbu bilim sohasi bo‘yicha u nimalarni 
o‘zlashtirdi, nimalarni o‘zlashtira olmadi yoki tushunmadi, kelajakda nimalarga 
e’tibor qaratishi lozim. Shuningdek u bu erda o‘z bilimlariga o‘qituvchi, ekspertlar 
va ota-
onasi tomonidan qo‘ygan baholarga ham fikrini bildirishi mumkin. 
3. «Portfolio» materiallari tarkibi
, barcha yozma tushuntirishlarning 
mantiqiyligi va aniqligi.
4. 
«Portfolio»da keltirilgan materiallarni to‘liqligi va mazmunan 
tugallanganligi.
5. «Portfolio»ni tartib bilan va estetik jihatdan did bilan 
yaratilganligi.
6. 
«Talaba portfoliosi» taqdimotini ko‘rgazmali, yaqqol va asoslangan holda 
bo‘lishi.