Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

PIN-kod 
–
plastik kartochka egasining kartochka hisobvarag’ida hisobga olinadigan pul 
mablag’larini tasarruf qilish huquqini beruvchi va ta
saarruf qilish plastik kartochka egasiga 
berilganligini tasdiqlovchi shaxsiy identifikatsion raqami. 
Emitent 
–
bank plastik kartochkalari emissiyasini amalga oshiruvchi, o’zi tomonidan 
emissiya qilingan bank kartalariga nisbatan egalik huquqiga ega bo’lgan
va ular tomonidan bank 
plastik kartochkalaridan foydalanib to’lash huquqlarini amalga oshirish bo’yicha plastik kartochka 
egalari va ekvayerlar oldida o’z nomidan majburiyatlarga ega bo’lgan bank.
Bank-ekvayer
- 
xizmat ko’rsatuvchi bank bo’lib, tovar
-servis korxonalari bilan 
shartnomaviy munosabatlarga ega bo’lgan, ulardan plastik kartochkalardan foydalanib amalga 
oshirilgan tranzaksiyalar to’g’risidagi ma’lumotlarni qabul qiluvchi, ularga ma’lumotlarni o’zaro 
almashishning tegishli tizimini yo’naltiruvchi hamda ushbu tranzaksiyalar bo’yicha hisob
-
kitoblarni tovar-
servis korxonalari bilan tuzilgan shartnomalarga ko’ra amalga oshiruvchi kredit
-
moliya korxonasi. 
Protsessing markazi
–
“UZCARD” BTT da protsessor vazifasini bajaruvchi va banklar 
uchun xizmatlar 
majmuasini, jumladan “UZCARD EMV” dasturiy
-apparat majmuasi asosida 
bank kartalari emissiyasi va ekvayringi hamda to’lovlar provayderi funksiyasini ta’minlovchi 
tarkibiy bo’linma.
 
Mijozlar istagan bankning plastik kartasidan foydalanish huquqiga egadirlar. Bank 
kartochkasiga ega bo’lish uchun avval mijoz va bank o’rtasida “Plastik kartochkalar bo’yicha 
xizmat ko’rsatish shartnomasi” tuziladi. 
Plastik kartochkalarga xizmat ko’rsatish bo’yicha tuzilgan shartnoma quyidagilardan iborat 
bo’lishi kerak:
a) tomonlarning nomi; 
b) shartnoma predmeti; 
v) tomonlarning xuquqlari va majburiyatlari; 
g) tomonlarning javobgarligi; 
d) hisob-
kitoblarni o’tkazish shartlari;
e) shartnomani amal qilish muddati va uni bekor qilish shartlari; 
j) nizolarni echish tartibi; 
z) tomonlarning yuridik manzili. 
Personalizatsiya qilinganda plastik kartochkaga quyidagi rekvizitlar yozilishi kerak: 
a) identifikatsiyalovchi ma’lumotlar (kartochkaning tartib raqami, seriyasi va boshqalar);
b) bank-emitentning (plastik kartochkalarii muomalaga chiqaruvchi bankning) xos raqami; 
v) schyotning tartib raqami va kartochka ushlovchining familiyasi, ismi, sharifi 
(tashkilotning nomi); 
g) kartochkaning amal qilish muddati. 

---

213
Bank plastik kartochkalaridan foydalangan holda amalga oshirilgan hisob-kitobl
ar qog’ozda 
(slip, elektron terminal kvitansiyasi) yoki elektron shaklda (bankomat yoki terminalning elektron 
hujjati) yoki boshqa ma’lumotnomalar bilan tasdiqlanadi. Bunda mazkur ma’lumotnomalar hisob
-
kitoblarni amalga oshirishda ishtirok etuvchi tomonlarga etarli nusxalarda shakllantiriladi. 
Ma’lumotnomalar bank plastik kartochkalari orqali amalga oshirilgan operatsiyalar to’g’risidagi 
barcha ma’lumotlarni o’z ichiga olishi kerak.
Ma’lumotnomalarda bank plastik kartochkalari va bank plastik kartochkalari 
saqlovchilarning bankdagi hisobvaraqlari rekvizitlari, shuningdek tashkilotlar, naqd pul berish 
punktlari va bankomatlarning hisobvaraqlari rekvizitlari bo’lishi shart.
Elektron ma’lumotnomalar bank
-ekvayerga, bank-emitentga yoki shartnomada nazarda 
tutilgan protsessing markaziga yuboriladi. 
Bank plastik kartochkalari bo’yicha banklar o’rtasidagi hisob
-kitoblar: 
-
elektron to’lovlar tizimi orqali umumiy asosda amalga oshiriladi;
-
amaliyot kuni davomida o’zaro majburiyatlarni yakuniy hisob
-kitobi va yakuniy hisob-
kitoblar summasini banklarning vakillik hisobvaraqlari orqali hisobga o’tkazish asosida hisob
-
kitob ishtirokchilari tomonidan tashkil qilingan protsessing markazi orqali hisob-kitoblarni amalga 
oshirish. 
Amalga oshirilgan operatsiyalar bo’yicha umumiy 
hisob-
kitoblar elektron to’lovlar tizimi 
orqali quyidagicha amalga oshiriladi: 
a) bank-emitent tomonidan avtorizatsiya qilinmagan holda amalga oshirilgan hisob-
kitoblarda:
bank tomonidan xizmat ko’rsatilayotgan tashkilotdan olingan elektron hujjatlar asos
ida 
bank-
ekvayer uning hisobvarag’iga tegishli mablag’larni o’tkazadi, bunda avtomatik ravishda 
debet elektron memorial order shakllanadi va elektron to’lovlar tizimi orqali bank
-emitentga 
yuboriladi; 
mijozning bank plastik kartochkasi hisobvarag’idagi mablag’lar bank
-emitent tomonidan 
debet elektron memorial order asosida dasturiy ravishda hisobdan chiqariladi. Debet elektron 
memorial order ro’yxat ko’rinishida chop etilib, bankning kunlik hujjatlar yig’majildiga tikib 
qo’yiladi;
b) bank-emitent tomonidan avtorizatsiya qilingan holda amalga oshirilgan hisob-kitoblarda:
bank tomonidan xizmat ko’rsatilayotgan tashkilotdan olingan elektron hujjatlar asosida 
bank-
ekvayerda avtomatik ravishda elektron xabarnoma shakllanadi hamda o’tkazmalarni 
avtorizatsiya qili
sh va amalga oshirish uchun elektron to’lovlar tizimi orqali bank
-emitentga 
yuboriladi;
bank-
emitent elektron xabarnoma asosida tranzaksiyani avtorizatsiya qilib, mablag’larni 
elektron to’lovlar tizimi orqali tegishli tashkilotlar hisobvarag’iga o’tkazish
uchun bank-ekvayerga 
yuboradi hamda mablag’larni bank plastik kartochkalari hisobvarag’idan hisobdan chiqarish 
uchun elektron memorial orderni dasturiy ravishda shakllantiradi; 
mablag’lar bank
-ekvayer tomonidan bank-emitentdan olingan elektron memorial order 
asosida tegishli tashkilotlarning hisobvarag’iga o’tkaziladi va memorial order ro’yxat ko’rinishida 
chop etilib, bankning kunlik hujjatlar yig’majildiga tikiladi.
Protsessing markazi orqali hisob-kitoblar quyidagicha amalga oshiriladi: 
-
amaliyot kuni d
avomida bank plastik kartochkalari bo’yicha protsessing markazi orqali 
amalga oshirilgan barcha operatsiyalar hisob-kitob ishtirokchilari uchun ochilgan alohida shaxsiy 
hisobvaraqlarda yuritiladi; 
-
yakuniy summalar O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankning
hisob-kitob markazida 
ochilgan banklarning vakillik hisobvaraqlari orqali shartnomada nazarda tutilgan muddatda 
o’tkaziladi;
-
banklar tomonidan protsessing markazidan olingan ma’lumotlar asosida mijozning BPK 
hisobvarag’iga mablag’lar o’tkaziladi yoki hiso
bdan chiqariladi. 
O’zbekiston Respublikasi Markaziy Banki va tijorat banklari tomonidan savdo, xizmat 
ko’rsatish va naqd pul muomalasi bilan faoliyat ko’rsatadigan mijozlarni hisob
-kitob terminallari, 

---

214
bankomatlar va plastik kartochkalar bilan ta’minlash, u
larni yuqori darajada himoya qilish 
bo’yicha belgilangan talablarga rioya etilishini nazorat qilish, plastik kartochkalardan foydalanish 
orqali naqd pulsiz to’lovlarni amalga oshirishda soxtalashtirish yoki boshqa qonunbuzilishlarga 
yo’l qo’ymaslik masalalariga alohida e’tibor qaratilyapti.